Segment Gaz
Z tej strony dowiesz się
Kluczowe aktywa
Działalność hurtowa w Polsce
Działalność Grupy ORLEN prowadzona za pośrednictwem Zespołu Oddziałów PGNiG ORLEN obejmuje m.in. sprzedaż hurtową gazu ziemnego wydobywanego ze złóż krajowych oraz importowanego gazociągami i drogą morską. Spółka poprzez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną – ORLEN Oddział Obrotu Hurtowego PGNiG (OOH) prowadzi handel: gazem ziemnym, LNG, ropą naftową, energią elektryczną, uprawnieniami do emisji CO2 i prawami majątkowymi. OOH jest również odpowiedzialny za politykę importową i dywersyfikację źródeł dostaw paliwa gazowego do Polski.
Grupa ORLEN w ramach wykonywanej działalności posiada koncesję na obrót paliwami gazowymi, obrót gazem ziemnym z zagranicą, wytwarzanie energii elektrycznej, obrót energią elektryczną, skraplanie gazu ziemnego i regazyfikację skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego.
W 2022 roku PGNiG kupowało gaz ziemny głównie w ramach wymienionych poniżej umów i kontraktów długoterminowych:
- kontraktu kupna-sprzedaży gazu ziemnego do Rzeczypospolitej Polskiej z 25 września 1996 roku z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export, obowiązującego do końca 2022 roku (tzw. kontrakt jamalski); Realizacja dostaw w ramach kontraktu została wstrzymana przez dostawcę od 27.04.2022 roku;
- umowy sprzedaży skroplonego gazu ziemnego z 29 czerwca 2009 roku z Qatar Liquefied Gas Company Limited, obowiązującej do 2034 roku (tzw. kontrakt katarski) oraz umowy dodatkowej do umowy długoterminowej z marca 2017 roku, która obowiązuje od 2018 do 2034 roku;
- umowy sprzedaży / zakupu skroplonego gazu ziemnego z 8 listopada 2018 roku z Cheniere Marketing International, LLP, obowiązującej do 2042 roku.
- Dostawy realizowane były również w ramach średnio- i krótkoterminowych umów na dostawy sieciowe oraz LNG, m.in. 5-letniego kontraktu na dostawę 9 ładunków gazu skroplonego z Centrica LNG Company Limited, którego wykonanie rozpoczęło się w 2018 roku.
- W 2022 roku zakupy gazu z importu wyniosły 152,9 TWh. W wyniku konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w 2022 roku wolumen gazu zakupionego z kierunku wschodniego zmniejszył się o 1,3 TWh (r/r). Wzrosły natomiast dostawy LNG z poziomu 43,2 TWh w 2021 roku do poziomu 66,6 TWh w 2022 roku.
W 2022 roku zawarto również umowy mające na celu zapewnienie dywersyfikacji dostaw gazu do Polski, wśród których można wymienić:
- Porozumienie PGNiG z Sempra Infrastructure zawarte w maju 2022 roku, określające główne postanowienia kontraktu kupna-sprzedaży LNG na bazie formuły free-on-board (FOB);
- Umowę zawartą 25 stycznia 2023 roku z Port Arthur LNG LLC, spółką należącą do Sempra Infrastructure, na dostawy LNG, których roczny wolumen wyniesie 1 mln ton. Kontrakt będzie obowiązywać przez 20 lat, a pierwsze dostawy spodziewane są w 2027 roku. Ładunki LNG będą pochodzić z terminalu skraplającego Port Arthur LNG w stanie Teksas.
Na potrzeby transportu LNG zakontraktowanego na bazie formuły FOB w terminalach amerykańskich, spółka PGNiG Supply & Trading z Grupy ORLEN wyczarterowała na okres 10 lat w sumie 8 zbiornikowców LNG – sześć od norweskiego armatora Knutsen OAS Shipping oraz dwa od Maran Gas Maritime – spółki będącej częścią koncernu Angelicoussis Group. Pierwsza z nowych jednostek, zbiornikowiec Lech Kaczynski, została przekazana Grupie ORLEN w grudniu 2022 roku. Pozostałe jednostki o pojemności około 174 tys. m3 każda wejdą do użytku odpowiednio w latach 2023-2025 roku. Ponadto Grupa ORLEN podpisała 3 krótkoterminowe umowy czarteru na już istniejące jednostki – 2 z nich, Maran Gas Apollonia i Golar Seal, dostarczają ładunki LNG do terminalu w Świnoujściu, zaś pierwsza dostawa zrealizowana przy wykorzystaniu wyczarterowanego statku miała miejsce w maju 2022 roku. Pozyskanie statków zwiększa elastyczność zakupów i sprzedaży LNG i jest kolejnym krokiem w rozwoju działalności handlowej Grupy ORLEN na globalnym rynku.
Ponadto w marcu 2022 roku PGNiG złożył zamówienie na usługi regazyfikacji w ramach pierwszej fazy procedury Open Season Floating Storage Regasification Unit (FSRU) realizowanego przez Gaz-System. Open Season FSRU ma na celu weryfikację zainteresowania uczestników rynku mocą regazyfikacji pływającej jednostki, która ma zostać zlokalizowana w Zatoce Gdańskiej, poprzez pozyskanie wiążących zamówień na długoterminowe korzystanie z usług regazyfikacji. Planowana przepustowość FSRU to około 6 mld m3 rocznie.
Łącznie w 2022 roku w ramach funkcjonujących umów Grupa ORLEN odebrała 58 ładunków z 4,36 mln ton LNG, tj. około 66,64 TWh gazu ziemnego po regazyfikacji, w tym:
18
ładunków w ramach kontraktów długoterminowych z Qatargas – wolumen importu z Kataru wyniósł 1,65 mln ton, czyli około 25,21 TWh gazu ziemnego po regazyfikacji;
35
dostaw spot;
2
dostawy na bazie kontraktu średnioterminowego z Centrica;
3
ładunki w ramach kontraktu długoterminowego zawartego z Cheniere.
Grupa ORLEN, dysponując zdywersyfikowanym portfolio dostawców, jest w stanie zabezpieczyć zapotrzebowanie polskiego rynku na gaz ziemny oraz LNG, pomimo ograniczeń dostaw z kierunku wschodniego i wzrostów cen na rynku energetycznym. Dzięki stabilnym źródłom zaopatrzenia Grupa ORLEN w 2022 roku podpisała nowe lub przedłużyła istniejące umowy na dostawy paliwa gazowego.
W lipcu 2022 roku PGNiG oraz Grupa Azoty podpisały aneksy do obowiązujących umów sprzedaży paliwa gazowego, przedłużając współpracę w zakresie dostaw gazu ziemnego do końca września 2023 roku. Szacowana wartość zawartych aneksów wyniosła 13,4 mld PLN.
W dniu 30 września 2022 roku PGNiG zawarł również umowę ramową oraz kontrakty indywidualne z PGE Polską Grupą Energetyczną w zakresie dostaw gazu ziemnego na okres od 1 października 2022 roku do 31 grudnia 2025 roku. Wartość podpisanej umowy oraz kontraktów indywidualnych wyniosła około 23 mld PLN. Zakontraktowany gaz ziemny ma na celu pokrycie bieżących potrzeb produkcyjnych elektrociepłowni należących do PGE Energia Ciepła, PGE Toruń oraz Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA. Umowa obejmuje również dostawy gazu ziemnego dla dwóch nowych bloków gazowo-parowych przy Elektrowni Dolna Odra budowanych przez spółkę PGE Gryfino 2050.
Innymi strategicznymi odbiorcami gazu ziemnego PGNiG w Polsce pozostają również odbiorcy przemysłowi, do których należą m.in.: KGHM Polska Miedź S.A., Grupa Kapitałowa ArcelorMittal, Rafineria Gdańska Sp. z o.o, PGNiG Termika S.A. i Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. Klienci nabywają paliwo gazowe po cenach rynkowych, zgodnie z formułami oraz mechanizmami wynikającymi z zawartych umów. Umowy uwzględniają indywidualne wyceny sporządzane przy zastosowaniu jednolitej i obiektywnej metody wyceny.
Działalność hurtowa za granicą
Grupa ORLEN poprzez spółkę PGNiG Supply & Trading GmbH rozwija swoją działalność w Europie w trzech głównych obszarach: handel na międzynarodowym rynku LNG, usługi dostępu do europejskiego rynku gazu, w tym dla gazu pochodzącego z szelfu kontynentalnego na Morzu Północnym, oraz sprzedaż hurtowa na rynku Europy Środkowo-Wschodniej.
Grupa ORLEN w ramach wykonywanej działalności posiada możliwość obrotu paliw ami gazowymi w Polsce, Niemczech, Holandii, Belgii, Austrii, Norwegii (Gassled System), Danii, Wielkiej Brytanii, we Francji, w Czechach, na Słowacji, Ukrainie, Litwie, Łotwie, w Estonii, we Węgrzech oraz we Włoszech. Grupa aktywnie uczestniczy w handlu na zorganizowanych rynkach (giełdach) oraz w obrocie pozagiełdowym (OTC), współpracując z ponad 150 kontrahentami na bazie kontraktów EFET (umowy ramowe dotyczące obrotu gazem i energią elektryczną) oraz podobnych standaryzowanych kontraktach. W celu prowadzenia działalności handlowej na globalnym rynku LNG spółka posiada oddział w Londynie. W 2022 roku zrealizowano 46 dostaw LNG, z czego 8 do terminalu FSRU w Kłajpedzie na Litwie. Łącznie dostarczono 39,2 TWh LNG do terminalu w Świnoujściu oraz 8,0 TWh do terminalu w Kłajpedzie.
Spółka PGNiG Supply & Trading została zarejestrowana w norweskim systemie Gassled obsługiwanym przez Gassco (Shipper Agreement), co umożliwi rozpoczęcie działalności w zakresie odbioru gazu ze złóż na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Spółka jest także zarejestrowana jako podmiot pośredniczący wyspecjalizowany w obszarze gazu (shipper) oraz uczestnik systemu magazynowania gazu na Ukrainie.
W 2021 roku w celu zwiększenia obecności w rejonie Europy Środkowo-Wschodniej spółka została członkiem węgierskiej giełdy gazu CEEGEX oraz giełdy GET Baltic dla rynku litewskiego. PGNiG Supply & Trading kontynuuje także działalność w zakresie obrotu kontraktami terminowymi na ropę Brent oraz gaz Henry Hub w USA poprzez giełdy ICE Futures Europe i ICE Futures U.S. Spółka prowadzi również handel energią elektryczną na rynku niemieckim, w ramach transakcji giełdowych (EEX) oraz na rynku OTC.
Działalność detaliczna
Grupa ORLEN prowadzi działalność na detalicznym rynku obrotu gazem za pomocą powołanej w 2014 roku spółki PGNiG Obrót Detaliczny (PGNiG OD). Głównym celem spółki jest prowadzenie sprzedaży detalicznej gazu ziemnego oraz handlowej obsługi klienta detalicznego. PGNiG Obrót Detaliczny specjalizuje się w sprzedaży gazu ziemnego (głównie pozyskanego z TGE), energii elektrycznej, sprężonego gazu ziemnego (CNG) oraz LNG. W ramach wykonywanej działalności posiada ona koncesję na obrót paliwami gazowymi oraz obrót energią elektryczną.
Spółka PGNiG Obrót Detaliczny w celu prowadzenia działalności pozyskuje gaz ziemny z trzech podstawowych źródeł:
- zakup gazu wysokometanowego na TGE;
- zakup gazu wysokometanowego na mocy umowy bilateralnej zawartej z ORLEN z dostawą do punktu wirtualnego w sieci przesyłowej GAZ-SYSTEM;
- zakup gazu na mocy umowy bilateralnej zawartej z ORLEN z dostawą do punktu fizycznego Słubice.
Największy udział w globalnym wolumenie zakupu gazu wysokometanowego przypada na transakcje przeprowadzane na TGE. W portfelu zakupowym PGNiG Obrót Detaliczny poza gazem ziemnym wysokometanowym występuje również gaz zaazotowany oraz gaz ziemny wysokometanowy w postaci skroplonej LNG. Zakup gazu zaazotowanego realizowany jest na podstawie umowy bilateralnej z ORLEN, natomiast zakup gazu w postaci skroplonej LNG realizowany jest na podstawie umów bilateralnych z ORLEN oraz PGNiG Supply & Trading.
Wśród klientów PGNiG OD znajdują się zarówno konsumenci, jak i klienci niebędący konsumentami (w tym w szczególności małe i średnie firmy). Odbiorcy kwalifikowani są do grup taryfowych stosownie do:
- rodzaju pobieranego paliwa gazowego – gaz wysokometanowy lub gaz zaazotowany;
- mocy umownej;
- rocznej ilości umownej – dla odbiorców o mocy umownej nie większej niż 110 kWh/h;
- systemu rozliczeń – według częstotliwości rozliczeń odbiorców o mocy umownej nie większej niż 110 kWh/h.
Klienci rozliczani w grupach taryfowych 1-4 kupują paliwo gazowe przeznaczone głównie na potrzeby gospodarstw domowych i w procesach produkcyjnych. Gospodarstwa domowe i pozostali odbiorcy są uprawnieni do ochrony taryfowej poprzez zatwierdzaną przez Prezesa URE taryfę regulującą ceny gazu ziemnego. W 2022 roku spółka PGNiG OD stosowała Taryfę PGNiG OD w zakresie obrotu paliwami gazowymi nr 11 (Taryfa nr 11) zatwierdzoną decyzją Prezesa URE z 17 grudnia 2021 roku, która obowiązywała przez cały 2022 rok.
Ponadto Prezes URE decyzją z 17 grudnia 2022 roku zatwierdził Taryfę PGNiG OD w zakresie obrotu paliwami gazowymi nr 12 (Taryfa nr 12) na okres do 31 marca 2023 roku. Taryfa nr 12 obowiązuje od 1 stycznia 2023 roku i w przypadku podmiotów uprawnionych do ochrony taryfowej nie wpłynie na rozliczenia z odbiorcami w zakresie cen za paliwo gazowe oraz stawek opłat abonamentowych w 2023 roku.
Zgodnie z zapisami ustawy z 15 grudnia 2022 roku o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 roku, w związku z sytuacją na rynku gazu, w okresie od 1 stycznia 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku PGNiG OD będzie stosowało cenę maksymalną paliw gazowych wynoszącą netto 200,17 zł/MWh w rozliczeniach z odbiorcami paliw gazowych uprawnionymi do ochrony taryfowej (w tym z gospodarstwami domowymi), o których mowa w art. 62b ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne.
Od 1 stycznia 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku PGNiG OD będzie stosowało stawki opłat abonamentowych w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi do ochrony taryfowej na takim samym poziomie jak w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi do ochrony taryfowej w 2022 roku, czyli stawki opłat abonamentowych z Taryfy nr 11.
Zatwierdzona przez Prezesa URE Taryfa nr 12 stanowi podstawę do obliczenia wysokości rekompensat należnych przedsiębiorstwu energetycznemu, ze względu na sprzedaż paliw gazowych po cenie niższej niż koszt ich zakupu.
Grupa ORLEN prowadzi również działalność w zakresie:
- Sprzedaży CNG na obecnych stacjach tankowania CNG, która jest prowadzona do podmiotów posiadających floty samochodów zasilanych CNG i przebiega na podstawie umów tankowania bezgotówkowego, a także odrębnych umów bilateralnych;
- Sprzedaż CNG wraz z infrastrukturą – w ramach segmentu transportowego PGNiG OD oferuje podejście kompleksowe polegające na dostarczeniu paliwa gazowego wraz z infrastrukturą;
- Sprzedaży paliwa LNG do obiorców końcowych posiadających infrastrukturę odbiorczą (transport lub przemysł); zakupu LNG wraz z usługą transportu do wskazanej lokalizacji;
- Sprzedaży LNG wraz z infrastrukturą – niezależnie od wykorzystania paliwa LNG przez odbiorcę końcowego (transport lub przemysł) oferowane jest podejście kompleksowe polegające na dostarczeniu paliwa gazowego wraz z infrastrukturą;
- Bunkrowania LNG – sprzedaż LNG na cele żeglugowe wraz z usługą bunkrowania w technologii truck-to-ship, realizowana w polskich portach.
Polityka handlowa – segment business-to-customer (B2C)
Kluczowym czynnikiem determinującym zasady polityki sprzedażowej spółki w segmencie klientów indywidualnych jest obowiązek zatwierdzania taryf przez Prezesa URE. Zniesienie tego obowiązku zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami prawnymi jest planowane na styczeń 2028 roku. Grupa ORLEN, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów oraz podnosząc swoją konkurencyjność na rynku, sukcesywnie poszerza swoją ofertę dla bazy ponad 7 mln klientów poprzez sprzedaż produktów dodatkowych.
Polityka handlowa – segment business-to-business (B2B)
Podstawą działalnością Grupy ORLEN w obszarze detalicznego handlu gazem są oferty specjalne w ramach kontraktów terminowych, bazujące zarówno na stałej cenie, jak i zmiennej cenie, opartej na notowaniach wybranych indeksów giełdowych. Klienci, którzy nie chcą wiązać się ze sprzedawcą na czas określony, mogą korzystać z cennika standardowego, bezterminowego „Gaz dla Biznesu”.
Sprzedaż awaryjna / rezerwowa / z urzędu
PGNiG OD pełni rolę „sprzedawcy rezerwowego” i „sprzedawcy z urzędu” dla paliwa gazowego w związku z ustawą z 9 listopada 2018 roku o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. W 2022 roku w związku z zaprzestaniem dostarczania paliwa gazowego przez:
- spółki energetyczne: Avrio Media sp. z o.o. (luty), Energy Gate Europe sp. z o.o. (marzec), Audax sp. z o.o. (marzec), Green SA (kwiecień), Novatek Green Energy sp. z o.o. (kwiecień), Polskie Grupy Gazowe (wrzesień), TAURON Sprzedaż sp. z o.o. (grudzień);
- innych sprzedawców paliwa gazowego w związku z wygaśnięciem umów kompleksowych zawartych przez tych sprzedawców z odbiorcami końcowymi oraz zgłoszonym przez tych odbiorców końcowych zamiarem kontynuowania poboru paliw gazowych.
Sprzedaż energii elektrycznej
Wśród klientów PGNiG OD znajdują się zarówno konsumenci, jak i klienci niebędący konsumentami, którzy zawarli umowy kompleksowego dostarczania energii elektrycznej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej. Według stanu na koniec 2022 roku obsługiwano ponad 88,5 tys. punktów poboru energii.
Podziemne magazyny gazu.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Oddziału Geologii i Eksploatacji i Gas Storage Poland.
W ramach wykonywanej działalności Gas Storage Poland posiada koncesję na magazynowanie paliwa gazowego. Rozliczenia w zakresie usług magazynowania prowadzone były w oparciu o następujące taryfy:
- Zmianę nr 3 Taryfy w zakresie usług magazynowania paliwa gazowego Nr 1/2021, obowiązującą w okresie od godz. 6:00 dnia 1 stycznia 2022 roku do godz. 6:00 dnia 4 czerwca 2022 roku;
- Taryfę w zakresie usług magazynowania paliwa gazowego Nr 1/2022, obowiązującą w okresie od godz. 6:00 dnia 4 czerwca 2022 roku do godz. 6:00 dnia 9 sierpnia 2022 roku;
- Zmianę Taryfy w zakresie usług magazynowania paliwa gazowego Nr 1/2022, obowiązującą w okresie od godz. 6:00 dnia 9 sierpnia 2022 roku do godz. 6:00 dnia 1 października 2022 roku;
- Zmianę nr 2 Taryfy w zakresie usług magazynowania paliwa gazowego Nr 1/2022, obowiązującą w okresie od godz. 6:00 dnia 1 października 2022 roku do godz. 6:00 dnia 1 stycznia 2023 roku.
KPMG Mogilno i Kosakowo są magazynami utworzonymi w kawernach solnych o szczytowym charakterze pracy, mogą być wykorzystywane m.in. do niwelowania krótkookresowych zmian zapotrzebowania odbiorców na gaz ziemny. PMG Wierzchowice, Husów, Strachocina, Swarzów oraz Brzeźnica są magazynami o sezonowym charakterze pracy. Wykorzystywane są przede wszystkim do kompensacji nierównomierności zapotrzebowania na gaz ziemny w sezonie letnim i zimowym, jak również do realizacji zobowiązań wynikających z kontraktów importowych zawierających klauzulę take or pay oraz zapewnienia ciągłości i bezpieczeństwa dostaw gazu.
Gas Storage Poland pełni funkcję operatora systemu magazynowania, świadczy usługi magazynowania paliw gazowych na rzecz użytkowników instalacji magazynowej w ramach zestandaryzowanych procedur, na zasadzie niedyskryminacji i równoprawnego traktowania zleceniodawców usługi magazynowania, z uwzględnieniem optymalnego i wydajnego wykorzystania instalacji magazynowych. Świadczenie usług magazynowania odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług magazynowania (USUM).
Na koniec 2022 roku, w ramach długoterminowych USUM, Gas Storage Poland rozdysponowała zdolności magazynowe w ilości 175 tys. pakietów, w tym 80,4 tys. pakietów w usługach magazynowania na warunkach ciągłych oraz 94,6 tys. pakietów na warunkach przerywanych. W ramach krótkoterminowych usług magazynowania na warunkach przerywanych na 31 grudnia 2022 roku, GSP rozdysponowała zdolności magazynowe w liczbie 1 827 pakietów. Na dzień 31 grudnia 2022 roku GSP dysponowała łącznie 3 230,6 mln m3 pojemności magazynowych czynnych instalacji magazynowych. W ramach tych pojemności GSP udostępniła na zasadach TPA oraz na potrzeby operatora systemu przesyłowego gazowego łącznie 3 190,3 mln m3 pojemności czynnych w ramach usług długoterminowych oraz całość z 33,3 mln m3 pojemności czynnej w ramach usług krótkoterminowych na warunkach przerywanych, ze względu na warunki techniczne. Ponadto, GSP przeznaczyła ok. 7 mln m3 pojemności czynnej na potrzeby zużycia własnego instalacji technologicznej KPMG Mogilno i KMPG Kosakowo.
Grupa ORLEN świadczy również usługę biletową, która umożliwia podmiotom importującym gaz ziemny do Polski lub dokonującym obrotu z zagranicą wywiązanie się z ustawowego obowiązku utrzymywania zapasu obowiązkowego. Grupa świadczyła usługę zgodnie z umowami zawartymi na rok gazowy 2021/2022, podpisanymi z 9 przedsiębiorstwami energetycznymi oraz realizuje umowy na rok gazowy 2022/2023 zawarte z 5 przedsiębiorstwami energetycznymi.
Grupa ORLEN w ramach usługi biletowej utrzymuje zapasy gazu w magazynach gazu, których operatorem jest Gas Storage Poland. W 2022 roku Grupa ORLEN realizowała inwestycję m.in. w ramach zadania „Klaster C – zagospodarowanie”, polegającego na uporządkowaniu terenu klastra C, jego ogrodzeniu oraz zainstalowaniu monitoringu. Ponadto zawarto umowę i świadczono usługę utrzymania instalacji ługowniczej w KPMG Kosakowo oraz zapewnienia monitoringu obiektów i nieruchomości. Podjęto również decyzję w sprawie rozbudowy PMG Wierzchowice. W ramach inwestycji pojemność czynna PMG Wierzchowice zostanie zwiększona z obecnych 1,3 mld m3 do 2,1 mld m3 , a tym samym łączna pojemność czynna siedmiu podziemnych magazynów gazu będących instalacjami magazynowymi gazu ziemnego wysokometanowego przekroczy 4 mld m3 . W celu zapewnienia elastyczności pracy magazynu zostanie również zwiększona moc zatłaczania z 14,4 mln m3 /dobę do 19,2 mln m3 /dobę oraz moc odbioru z 14,4 mln m3 /dobę do 24 mln m3 /dobę.
Grupa ORLEN planuje ponadto rozszerzyć działalność w obszarze magazynowania energii w postaci wodoru i sprężonego powietrza, oraz magazynowania paliw gazowych, tj. wodoru, biometanu w celu zagwarantowania nowych źródeł przychodów. Usługi będą związane z przygotowaniem, realizacją i nadzorem inwestycji w zakresie budowy podziemnych magazynów energii, a następnie oferowaniem pojemności magazynowych. W 2023 roku kontynuowane będą prace przy projektach związanych z magazynowaniem wodoru, biometanu, sprężonego powietrza. W ramach projektu „H2020” procedowana będzie umowa sprzedaży produktów, natomiast w ramach projektu „Wielkoskalowy magazyn energii Mogilno” umowa na udział spółki GSP w I etapie. Na 2023 rok zaplanowane są również prace w obszarze administracyjno-prawnym i środowiskowym oraz wykonanie odpowiednich badań geologicznych oraz projektów wstępnych w wybranej lokalizacji.
Dystrybucja
Grupa ORLEN poprzez Polską Spółkę Gazownictwa (PSG) jako operator systemu dystrybucyjnego zobowiązana jest zapewnić wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorstwom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych, na zasadzie równoprawnego traktowania, świadczenie usług dystrybucji paliwa gazowego na zasadach i w zakresie określonym w ustawie Prawo energetyczne oraz obowiązującym dla PSG Programie zapewnienia niedyskryminacyjnego traktowania użytkowników systemu dystrybucyjnego (Programie zgodności). PSG świadczy usługi dystrybucji na podstawie stosownych umów dystrybucyjnych. Na koniec 2022 roku PSG dostarczała paliwo gazowe do 7,5 mln odbiorców. W 2022 roku PSG zawarła 4 umowy dystrybucyjne. W tym samym okresie miało miejsce około 14 tys. zmian sprzedawcy.
Gminy, w których PSG świadczy usługę dystrybucji paliwa gazowego.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z PSG.
Polska Spółka Gazownictwa realizowała działania, które w 2022 roku zaowocowały zawarciem około 48,9 tys. umów przyłączeniowych, których efektem będzie budowa kolejnych 57,7 tys. przyłączy do sieci gazowej. Do końca 2022 roku wydano prawie 116,8 tys. warunków przyłączeniowych. PSG kontynuowała rozwój gazyfikacji z wykorzystaniem stacji regazyfikacji LNG. W 2022 roku spółka odebrała 8 stacji, a dla kolejnych 8 uzyskała koncesję na skraplanie i regazyfikację. W związku z nowelizacją ustawy Prawo Energetyczne (Ustawa z 20 maja 2021 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych ustaw) udostępniono 4 stacje regazyfikacji LNG o zdolności regazyfikacyjnej do 200 m3 /h, które nie wymagają koncesji. Liczba stacji regazyfikacji LNG (z koncesją oraz udostępnionych) na koniec 2022 roku wynosiła 102.
Stacje regazyfikacji LNG w Polsce z koncesją wydaną w 2022 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z PSG.
Ilość gazu przesyłanego systemem dystrybucyjnym w latach 2018-2022, w mln m3.
Długość sieci własnych z przyłączami oraz liczba odbiorców1.
1 Odbiorca - każdy, kto otrzymuje lub pobiera paliwa gazowe na podstawie umowy ze sprzedawcą.
Istotnym zdarzeniem mającym wpływ na realizację obowiązków operatorskich było zawarcie przez Polską Spółkę Gazownictwa umów kompleksowych sprzedaży rezerwowej ze sprzedawcą z urzędu oraz sprzedawcami rezerwowymi, w imieniu i na rzecz odbiorców końcowych dla 33 782 punktów wyjścia, w związku z zaprzestaniem dostarczania paliw gazowych przez 6 sprzedawców paliw gazowych do odbiorców przyłączonych do sieci dystrybucyjnej.
Na skutek sankcji nałożonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w kwietniu 2022 roku na Novatek Green Energy Sp. z o.o. oraz decyzji Prezesa Rady Ministrów z kwietnia 2022 roku, na mocy której PSG otrzymała polecenie świadczenia usług dystrybucji i usług regazyfikacji na sieciach dystrybucyjnych należących do Novatek Green Energy Sp. z o.o. W rezultacie PSG zawarła umowy kompleksowe dotyczące sprzedaży rezerwowej ze sprzedawcą z urzędu na rzecz odbiorców końcowych dla 946 punktów wyjścia przyłączonych do sieci dystrybucyjnej wydanej PSG przez Novatek Green Energy Sp. z o.o.
Działalność Polskiej Spółki Gazownictwa jest regulowana poprzez koncesjonowanie działalności związanej z dystrybucją paliw gazowych oraz usługą regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, jak również poprzez zatwierdzanie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki taryf dla usług dystrybucji. W ciągu 2022 roku obowiązywała Taryfa Nr 10, skutkująca wzrostem średniej stawki za usługę dystrybucji o 3,57% w stosunku do wcześniej obowiązującej, wraz z jej zmianą od 1 września 2022 roku będącą skutkiem wzrostu kosztów usługi przesyłowej po zmianie taryfy OGP Gaz-System, która spowodowała wzrost średniej stawki za usługę dystrybucji o 2,55% w stosunku do obowiązującej Taryfy nr 10.
Jednym z kluczowych elementów reżimu prawno-regulacyjnego, w którym funkcjonuje Operator Systemu Dystrybucji (OSD), jest Program zgodności. Program zgodności jest dokumentem, który określa działania, jakie powinien podjąć OSD, w celu zapewnienia niedyskryminacyjnego traktowania użytkowników i potencjalnych użytkowników systemu dystrybucyjnego. Obowiązek posiadania tego dokumentu przez OSD wynika wprost z art. 9d ust. 4 ustawy Prawo energetycznego. Od 28 kwietnia 2022 roku obowiązuje zmieniony dla PSG Program zgodności, który został zatwierdzony decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 19 października 2021 roku. Efektem aktualizacji Programu zgodności było wzmocnione reguły unbundlingu w poszczególnych obszarach funkcjonowania PSG, m.in. w zakresie zarządzania: infrastrukturą teleinformatyczną, obsługą klienta, ochroną informacji wrażliwych, komunikacją, sponsoringiem, a także w zakresie badań i rozwoju, outsourcingiem i centralizacją usług oraz zakupów.
W 2022 roku PSG przeznaczyła na inwestycje około 3,5 mld PLN, głównie na rozbudowę sieci i przyłączanie nowych odbiorców oraz na przebudowę i modernizację istniejącej sieci gazowej. W ramach „Programu Inwestycji Strategicznych”, który obejmuje 34 projekty infrastrukturalne podzielone na następujące grupy inwestycji:
- zidentyfikowane w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) 2014-2020: posiadające podpisaną umowę o dofinansowanie ze środków UE;
- niezidentyfikowane które w momencie alokacji dodatkowych środków UE na obszar dystrybucji gazu, będą wykazywały gotowość do złożenia wniosków o dofinansowanie;
- wytypowane do uczestnictwa w kolejnej perspektywie finansowej UE;
- pozostałe, które w większości uzyskały efektywność ekonomiczną i realizowane są ze środków własnych PSG.
Spółka realizowała także „Program przyspieszenia inwestycji w sieć gazową Polski w latach 2018-2022”. Zgodnie z założeniami programu, liczba gmin z dostępem do sieci gazowej miała wzrosnąć o 300 do 1782 i w konsekwencji osiągnąć stopień gazyfikacji gmin Polski na poziomie 71,91%. W 2022 roku uruchomiono usługę dystrybucyjną gazu w 19 gminach i na koniec roku liczba nowych gmin z dostępem do gazu wyniosła 236. W listopadzie 2022 roku podjęto decyzję o zakończeniu realizacji programu.
PSG kontynuuje likwidację ograniczeń przesyłowych dzięki kolejnym projektom, m.in. dotyczącym budowy 9 gazociągów wysokiego ciśnienia. Inwestycje zostały ujęte w ustawie o inwestycjach w zakresie Terminalu LNG w Świnoujściu (nowelizacja z 9 sierpnia 2019 roku) i uwzględniają wybudowanie łącznie około 590 km sieci gazowej wysokiego ciśnienia. Dotychczas w ramach inwestycji ukończono budowę gazociągu przyłączeniowego do systemu przesyłowego OGP Gaz-System w Zambrowie o długości około 0,4 km.
W 2022 roku realizowano również „Program Transformacji Energetycznej”, którego podstawowym celem jest wsparcie PSG w zakresie:
- Przygotowania jej struktury do transformacji energetycznej Polski;
- Przyłączenia do sieci gazowniczej źródeł zawodowych i przemysłowych;
- Pozyskiwania nowych odbiorców zawodowych oraz rozwoju sieci pod kątem możliwości zagospodarowania biogazów (Przestrzenna Baza Danych).
W 2022 roku PSG kontynuowała ponadto projekty wspierające realizację Strategii PSG na lata 2016-2022 w obszarze dystrybucji i infrastruktury. Miały one na celu wdrożenie rozwiązań technologiczno-organizacyjnych w obszarach: obsługi klienta, odczytów, zarządzania majątkiem sieciowym, rozliczania usług dystrybucyjnych i bezpieczeństwa oraz projekty badawczo-rozwojowe.
Sprzedaż wolumenowa
Sprzedaż wolumenowa w segmencie Gaz w 2022 roku.
Sprzedaż hurtowa w Polsce
Sprzedaż gazu wysokometanowego sieciowego PGNiG do klientów na rynku polskim w 2022 roku była niższa o (7,7%) w porównaniu z rokiem ubiegłym i wyniosła 183,2 TWh. W 2022 roku Grupa ORLEN oferowała również sprzedaż paliwa gazowego poprzez Towarową Giełdę Energii (TGE).
Wolumen gazu sprzedanego za pomocą TGE wyniósł 108,3 TWh (9,75 mld m3) i spadł w porównaniu z 2021 rokiem o około 15,2 TWh. PGNiG kontynuował rozwój swojej działalności na rynku LNG małej skali (SSLNG), czyli sprzedaży gazu za pomocą transportu cysternami skroplonego gazu do zakładów lub stacji regazyfikacyjnych, które nie mają dostępu do sieci dystrybucyjnej.
W niezwykle trudnym dla rynku gazu 2022 roku w Świnoujściu załadowano 5 357 cystern LNG w porównaniu z 5 699 w 2021 roku. Spółka wprowadziła na rynek 115 232 tys. ton LNG, z czego przez Świnoujście – 95 456 tys. ton, natomiast sprzedaż z Odolanowa i Grodziska wyniosła 19 776 tys. ton. Łącznie w okresie 2016-2022 PGNiG wprowadził na rynek 513,4 tys. ton LNG, z czego z terminalu LNG w Świnoujściu – 363,5 tys. ton, natomiast sprzedaż z Odolanowa i Grodziska wyniosła 149,9 tys. ton.
Dodatkowo od kwietnia 2020 roku w terminalu LNG małej skali w Kłajpedzie PGNiG/ ORLEN dokonało przeładunku na cysterny 25,5 tys. ton LNG. Ponadto w 2022 roku spółka PGNiG Supply & Trading zrealizowała dostawę 114 GWh SSLNG z terminalu Kłajpedy na Litwie do granicy z Polską.
Sprzedaż energii elektrycznej
W ramach działalności na rynku energii elektrycznej PGNiG zajmuje się przede wszystkim obrotem hurtowym, zapewniając dostęp do rynku spółkom z Grupy ORLEN. Łączna sprzedaż energii elektrycznej do przedsiębiorstw obrotu i na giełdzie stanowiła w 2022 roku blisko 90% całości sprzedaży energii elektrycznej. PGNiG realizował usługi bilansowania handlowego na rzecz PGNiG TERMIKA i PGNIG TERMIKA Energetyka Przemysłowa oraz usługę operatora handlowo-technicznego na rzecz PGNiG TERMIKA. W 2022 roku PGNiG realizował zawarte wcześniej kontrakty mocowe w ramach rynku mocy oraz aktywnie uczestniczył w obrocie wtórnym na rynku mocy.
Eksport gazu
W 2022 roku PGNiG zrealizował również dostawy gazu ziemnego na rynek ukraiński w wysokości około 1,5 TWh. Część wolumenu pochodziła z dostaw LNG z USA do terminalu LNG w Świnoujściu, które po regazyfikacji zostały przesłane do punktu połączeniu polskiego i ukraińskiego systemu przesyłowego.
Sprzedaż hurtowa za granicą
W 2022 roku w ramach transakcji giełdowych i pozagiełdowych spółka PGNiG Supply & Trading sprzedała 126,5 TWh gazu dostarczanego gazociągami (w tym 39,1 TWh gazu od PGNiG Upstream Norway oraz Grupy LOTOS), 47,2 TWh LNG oraz 0,7 TWh energii elektrycznej. Największa część dostaw trafiła na rynek w Polsce, gdzie sprzedano 64% łącznego wolumenu. W przypadku rynku niemieckiego i holenderskiego udział w sprzedaży wyniósł odpowiednio 16% i 10%. Wolumen odebranego gazu w związku z realizacją kontraktu podpisanego w 2019 roku z Exploration & Production Norge AS wyniósł w 2022 roku 3,7 TWh. Od października 2022 roku PGNiG Supply & Trading rozpoczęło dostawy z Danii w celu przekazywania gazu do Polski za pomocą Baltic Pipe.
Sprzedaż detaliczna
Na koniec 2022 roku Grupa ORLEN obsługiwała łącznie ok. 7,25 mln odbiorców gazu ziemnego z grup taryfowych 1-4 (zarówno gazu ziemnego wysokometanowego, jak i gazu ziemnego zaazotowanego) oraz blisko 34 tys. punktów poboru gazu w grupach taryfowych 5-7. Do odbiorców segmentu biznesowego należą klienci, którzy pobierają paliwo gazowe zarówno na cele technologiczne, jak i cele grzewcze, a rozliczenie z nimi następuje na podstawie cenników „Gaz dla Biznesu” oraz ofert specjalnych.
Usługi magazynowania
Łączny wolumen zapasów gazu utrzymywanych przez Grupę ORLEN na rzecz innych podmiotów w roku gazowym 2021/2022 wyniósł ponad 315 GWh gazu ziemnego, a w roku gazowym 2022/2023 ponad 165 GWh gazu ziemnego. Spadek wolumenu utrzymywanych zapasów obowiązkowych gazu ziemnego wynikał ze zmniejszenia importu gazu ziemnego do Polski przez pozostałych uczestników rynku.
Dystrybucja
Wolumen dystrybucji gazu w 2022 roku z wykorzystaniem stacji regazyfikacji LNG (w tym stacji wspomagających system dystrybucyjny) zmniejszył się o (2,3%) (r/r) do poziomu 221,0 GWh, a liczba pojedynczych zleceń dystrybucji na koniec 2022 roku wynosiła 23 224 (wzrost o około 3,3% r/r).
Aktywa logistyczne
Wolumen dystrybucji gazu w 2022 roku z wykorzystaniem stacji regazyfikacji LNG (w tym stacji wspomagających system dystrybucyjny) zmniejszył się o (2,3%) (r/r) do poziomu 221,0 GWh, a liczba pojedynczych zleceń dystrybucji na koniec 2022 roku wynosiła 23 224 (wzrost o około 3,3% r/r).
Terminale LNG
W 2022 roku Grupa ORLEN korzystała ze zwiększonej mocy regazyfikacji w związku z zawartą w maju 2020 roku ze spółką Polskie LNG (obecnie GAZ-SYSTEM) umową na rezerwację udostępnianych w procedurze Open Season dodatkowych mocy regazyfikacyjnych wynikających z rozbudowy Terminalu LNG w Świnoujściu. Zgodnie z umową PGNiG/ORLEN posiada zarezerwowaną moc regazyfikacji wynoszącą ok. 1,2 mld m3 gazu rocznie w latach 2022-2023 (usługa przejściowa) oraz ok. 3,3 mld m3 gazu rocznie w latach 2024-2038 (podstawowa usługa regazyfikacji). Wraz z wcześniej zarezerwowaną mocą na poziomie 5 mld m3 gazu rocznie, zdolności importowe wzrosły w 2022 roku do 6,2 mld m3 , a od roku 2024 zwiększą się do 8,3 mld m3 gazu rocznie.
Grupa ORLEN wykorzystuje od 2019 roku nabrzeżne stacje odbioru i przeładunku LNG małej skali w Kłajpedzie, który stanowi element budowy kompetencji i pozycji na rynku w Europie Środkowo-Wschodniej i basenie Morza Bałtyckiego.
Magazynowanie
Oferta produktowa Grupy ORLEN dotycząca magazynowania jest zbudowana w oparciu o Instalacje Magazynowe (IM) i Grupy Instalacji Magazynowych (GIM), tj:
Pojemności instalacji magazynowych Grupy ORLEN3.
Dystrybucja
Łączna długość sieci dystrybucyjnych wykorzystywanych przez Grupę ORLEN w 2022 roku wyniosła 206,5 tys. km
Przeczytaj również:
Na skróty:
Raport Zintegrowany Grupy ORLEN 2022
Raport możesz również pobrać w formacie PDF
