Otoczenie regulacyjne

Zgodnie z rozporządzeniem obowiązek publicznej sprzedaży (tzw. obligo giełdowe) w 2022 roku i w 2023 roku będzie dotyczyło nie mniej niż 30% gazu ziemnego wysokometanowego wprowadzonego do sieci przesyłowej. Możliwość obniżenia obligo gazowego, w drodze rozporządzenia, została wprowadzona ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu. Rozwiązanie to ma charakter epizodyczny. 

W styczniu i grudniu 2022 roku uchwalono dwie ustawy służące odbiorcom paliwa gazowego w związku z sytuacją na rynku gazu. W styczniu 2022 roku uchwalono przepisy zamrażające w 2022 roku cenę paliwa gazowego dla odbiorców objętych ochroną taryfową, którą jednocześnie rozszerzono o wspólnoty i spółdzielnie, a także strategiczne instytucje użyteczności publicznej. W zamian przedsiębiorstwa energetyczne uzyskały prawo do rekompensaty pomiędzy ceną rynkową a ceną zamrożoną. Dodatkowo, ustawa ta: przedłużyła zasady wnoszenia zabezpieczeń niepieniężnych na potrzeby ustanowienia zabezpieczeń finansowych, wprowadziła możliwość udzielania pożyczek przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych niektórym podmiotom z sektora energetycznego oraz wprowadziła możliwość gwarantowania tym podmiotom przez Skarb Państwa zobowiązań zaciąganych w związku z koniecznością zagwarantowania dostaw do odbiorców. W grudniu 2022 roku podjęto decyzję o przedłużeniu zamrożenia w 2023 roku cen paliwa gazowego dla odbiorców objętych ochroną taryfową na poziomie nie wyższym niż te stosowane w 2022 roku w drodze ceny maksymalnej. Jednocześnie zapewniono utrzymanie mechanizmu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych, który służy zrekompensowaniu im skutków wprowadzenia ceny maksymalnej dla swoich odbiorców końcowych objętych ochroną taryfą oraz wprowadzenie funkcjonującego równolegle mechanizmu rekompensat dla operatorów systemu dystrybucyjnego paliw gazowych w związku
z równoległym zamrożeniem opłat dystrybucyjnych na poziomie z 2022 roku. Ustawa wprowadziła również instytucję gazowego odpisu, do którego uiszczania zobowiązane są podmioty wydobywające gaz ziemny.

Wprowadzono w okresie od 1 lutego 2022 roku do dnia 31 lipca 2022 roku stawki VAT: 0% dla gazu ziemnego oraz 5% dla energii elektrycznej i energii cieplnej. W tym samym okresie sprzedawcy dokonujący sprzedaży powyższych towarów mają obowiązek przekazania nabywcom informacji o obniżonych stawkach podatku VAT. W dwóch kolejnych ustawach: Ustawa z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, Ustawa z dnia 7 października 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, obniżone stawki VAT zostały przedłużone kolejno do 31 października i 31 grudnia 2022 roku.

Ustawa m.in. zwiększa koszty przyłączenia do sieci przesyłowej gazowej odbiorcom przyłączanym (w tym elektrowniom gazowym) z 25% do 100%  rzeczywistych kosztów przyłączenia. 

Ustawa wprowadza m.in. możliwość wydłużenia maksymalnego terminu pierwszego wprowadzenia do sieci energii elektrycznej z 30 czerwca 2022 roku do 16 lipca 2024 roku, co umożliwi przedłużenie wygasających umów o przyłączenie projektów OZE.

Ustawa wprowadza system certyfikacji dla morskich farm wiatrowych. Wytwórca będzie musiał uzyskać trzy certyfikaty w trakcie budowy oraz eksploatacji MFW: zgodności projektowej, dopuszczenia do eksploatacji oraz bezpieczeństwa eksploatacji. W ustawie zawarto również  przepisy dotyczące wydawania pozwoleń PSzW oraz PUUK dla zespołu urządzeń do wyprowadzania mocy, według których do wniosków będzie wymagane przedłożenie wstępnych warunków przyłączenia, warunków przyłączenia lub umowy o przyłączenie.

Ustawa ustala ceny wytworzenia ciepła dla odbiorców na potrzeby gospodarstw domowych i potrzeby użyteczności publicznej w okresie od 1 października 2022 roku do 30 kwietnia 2023 roku oraz wprowadza rekompensatę dla wytwórców jako różnica pomiędzy zatwierdzoną taryfą a ustaloną ceną z rekompensatą.

Ustawa określa zasady udzielania pomocy określonym grupom przedsiębiorców, którzy ponoszą dodatkowe koszty wynikające ze wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego w latach 2022–2024. Ustawa stanowi podstawę prawną do zatwierdzonego przez Komisję Europejską polskiego programu wsparcia przedsiębiorstw energochłonnych odczuwających szczególne trudności w kontekście wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Szczegóły pomocy będą określane w Programach przyjmowanych w drodze uchwały przez Radę Ministrów. Łączny limit pomocy w latach 2022–2024 wynosi prawie 17,5 mld PLN.

Ustawa znosi obowiązek sprzedaży energii elektrycznej poprzez giełdę energii, tzw. obligo giełdowe. Ustawa równocześnie zaostrza kary za manipulacje na rynku energii.

Ustawa wprowadza obowiązek stosowania cen sprzedaży oraz dystrybucji energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych na poziomach obowiązujących w 2022 roku w zakresie zużycia do 2 MWh (do 3 MWh dla posiadaczy KDR i rolników oraz 2,6 MWh dla osób niepełnosprawnych). Za zamrożenie cen sprzedawcom i dystrybutorom energii elektrycznej przysługuje rekompensata, której wysokość jest zależna od różnicy między taryfami na 2023 rok i stosowanymi cenami z 2022 roku.

Ustawa przewiduje zamrożenie cen dla odbiorców w taryfie G na poziomie 693 zł/MWh po przekroczeniu określonego limitu (2MWh lub 2,6 MWh lub
3 MWh) oraz dla MŚP i jednostek pożytku publicznego na poziomie 785 zł/MWh. Za zamrożenie cen sprzedawcom energii elektrycznej przysługuje rekompensata, której wysokość jest zależna od różnicy między cenami z umów bądź średnimi cenami giełdowymi albo stawkami z taryf na rok 2023 i przyjętą ceną maksymalną. Wprowadzono obowiązek odprowadzania odpisu na Fundusz w przypadku sprzedaży energii elektrycznej przez wytwórców oraz przedsiębiorstwa obrotu w przypadku przekroczenia limitu ceny wyliczonego zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 roku w sprawie obliczenia limitu ceny. 

Wprowadzono przepisy dotyczące rozwiązania kwestii remisu w postępowaniu rozstrzygającym, dotyczącym wyboru podmiotu, który otrzyma pozwolenie na wzniesienie morskiej farmy wiatrowej w danej lokalizacji (PSzW). Wprowadzono również poprawki do procedur administracyjnych dotyczących PSzW i PUUK (pozwolenie na układanie kabli).

Ustawa wprowadziła cenę maksymalną za paliwa gazowe dla gospodarstw domowych na poziomie 200,17 zł/MWh oraz zamroziła stawki dystrybucyjne dla gazu ziemnego. Ponadto ustawa wprowadza zmiany w zakresie m.in. poprawy ekonomiki projektów morskiej energetyki wiatrowej i usprawnienia procedur administracyjnych, wydłużenia terminów na rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej w systemach FIT i FIP oraz w systemie aukcyjnym, zamrożenia cen energii elektrycznej wynikającego z ustaw nadzwyczajnych z 7 oraz 27 października.

Obie nowelizacje przewidują zmiany m.in. w ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym i wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Nowe regulacje przewidują m.in., iż każdy przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, będzie musiał podawać opró cz aktualnej ceny – także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. Zmieniły się również zasady reklamacji. Zakładają także zmianę nazewnictwa (zmiana „rękojmi” na „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”), zmianę hierarchii instrumentów, z których konsument może skorzystać, składając reklamację, wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu, czy też wydłużenie terminu przedawnienia roszczeń reklamacyjnych do 6 lat. Zakazane będzie wprowadzanie towaru na rynek towaru jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, jeśli będzie się istotnie od niego różnił np. składem, a nie będzie to obiektywnie uzasadnione. Konsumenci będą jasno informowani, czy podmiot oferujący na platformie handlowej towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą, czy osobą fizyczną. Jeśli przedsiębiorca umożliwia wyszukiwanie produktów, musi informować o głównych parametrach, które decydują o kolejności pojawiania się wyników. Konieczne będzie też wyraźne ujawnienie płatnej reklamy lub płatności dokonanej w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania. Każdy przedsiębiorca, który zapewnia dostęp do recenzji produktów, będzie musiał podawać informacje, czy i w jaki sposób weryfikuje ich autentyczność, a także czy zamieszcza wszystkie opinie, czy tylko te pozytywne. Wprost zakazane będzie też zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

Wprowadzono obowiązek dla sprzedawców z urzędu dołączenia do faktury dla gospodarstw domowych przedstawienia struktury procentowej kosztów
za dostarczanie energii elektrycznej (w tym szacowany koszt uprawnień do emisji CO₂, koszt świadectw pochodzenia i opłaty zastępczej, koszt akcyzy, koszty uzasadnione, marża), wprowadzono wzór do wyliczenia szacowanego kosztu uprawnień do emisji CO₂.

Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania dla zespołu urządzeń do wypracowania mocy z morskich farm wiatrowych, w tym m.in. minimalny operacyjny czas życia zespołu urządzeń, minimalną dostępność i maksymalną utratę mocy, wymagania dla elementów stacji elektroenergetycznych, w tym wymagania budowlane, wymagania dla kablowej linii eksportowej.

Ustalono parametry aukcji głównej na rok 2027 oraz aukcji dodatkowych na rok 2024. W przypadku aukcji głównej na rok 2027: PZM – 6237 MW, cena wejścia – 406,35 PLN/kW/r. 

Rozporządzenie ustala w wysokości 12% poziom obowiązku umarzania tzw. zielonych certyfikatów w 2023 roku (w 2022 roku wynosił 18,5%). Na niezmienionym poziomie pozostał obowiązek umarzania tzw. błękitnych certyfikatów – 0,5%.

Rozporządzenie wprowadza administracyjne ograniczenie cen ofertowych na rynku bilansującym do wielkości zbliżonych do kosztów zmiennych produkcji poprzez wprowadzenie maksymalnej wysokości ofert bilansujących w zakresie dostawy energii elektrycznej. Uchylone zostały dodatkowo przepisy dotyczące arbitrażu cenowego na potrzeby rozliczenia OSP z podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie handlowe z tytułu różnicy ilości energii elektrycznej w przypadku przekontraktowania i niedokontraktowania.

Rozporządzenie określa ilości oraz wartości energii elektrycznej przeznaczonej do sprzedaży w ramach aukcji OZE w latach 2022–2027.

Rozporządzenie określa szczegółowy zakres ekspertyz oceniających wpływ morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na systemy obronności państwa. Ekspertyzy muszą być wykonane przez inwestorów, a także zatwierdzone przez MON oraz MSWiA przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę.

Rozróżnienie przepisów o wielkości obowiązku utrzymania zapasu paliw dla przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną w JWCD oraz w jednostkach wytwarzających ciepło i innych niż JWCD; zmniejszenie limitów dobowych zapasów dla JWCD, jednocześnie zmieniając definicję zużycia dobowego dla JWCD, wiążąc je z mocą zainstalowanej jednostki.

Rozporządzenie określa sposób obliczania limitu ceny sprzedaży energii elektrycznej dla wytwórców oraz przedsiębiorstw obrotu na potrzeby kalkulacji odpisu na Fundusz odprowadzonego przez ww. podmioty w przypadku przekroczenia obliczonych limitów na rzecz Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Rozporządzenie było nowelizowane przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu obliczania limitu ceny, wprowadzone nowelizacją zmiany dotyczą m.in. uwzględnienia dodatku inwestycyjnego w wysokości 50 PLN/MWh przy wyznaczaniu limitu ceny przez wytwórców z OZE (z wyłączeniem hydroenergii); uwzględnienia kosztu umorzenia świadectw pochodzenia; doprecyzowania, że limit dla spółek obrotu obliczany jest w zależności od tego, czy przedsiębiorstwo zakupiło odsprzedawaną dalej energię elektryczną na TGE, czy w inny sposób.

Rozporządzenie określa ceny referencyjne, czyli maksymalne ceny netto, po jakich może zostać sprzedana energia elektryczna z instalacji OZE w ramach aukcji OZE oraz służące do wyznaczenia cen energii elektrycznej dla instalacji OZE w systemach FIT i FIP.

Wprowadzono m.in. zmiany w zakresie kalkulacji cen i stawek opłat dla przedsiębiorstw energetycznych stosujących uproszczony sposób kalkulacji, które pozwolą uwzględnić istotną zmianę w zakresie zmiany kosztów wykonywania działalności gospodarczej obciążającej wytwarzanie ciepła w kogeneracji. Jednocześnie wprowadzono zmianę, która umożliwi zmniejszenie stawek za ciepło w przypadku spadku średnich cen sprzedaży ciepła. Do 15 marca 2023 roku umożliwiono przedsiębiorstwom energetycznym stosującym uproszczony sposób kalkulacji wystąpienie o zmianę taryfy przed upływem okresu jej stosowania, a dodatkowo przedsiębiorstwa te mogą (jednorazowo) doliczyć do ceny ciepła w taryfie określoną kwotę z tytułu pokrycia kosztów paliwa, które nie zostały uwzględnione w cenie referencyjnej (maksymalnie do 22-30 PLN/GJ, w zależności od paliwa).

Wprowadzono przepisy w zakresie: liczników zdalnego odczytu; przenoszenia w taryfach wybranych kategorii kosztów; magazynowania energii elektrycznej; taryf dla jednostek ochotniczych straży pożarnych. Dodatkowo, uporządkowano kwestię uwzględniania podatku akcyzowego w kalkulacji ceny energii elektrycznej przez przedsiębiorstwa zajmujące się obrotem energią elektryczną.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw: celem projektowanej ustawy jest zmniejszenie ilości odpadów powstających z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obecnych w środowisku naturalnym. Z jednej strony nowa regulacja wymaga zmniejszenia stosowania niektórych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i wprowadzenie opłaty za wprowadzanie do obrotu i udostępnianie nabywcom tego typu produktów, i dotyczy takich produktów, jak kubki na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemniki na żywność. Z drugiej strony zakazuje się wprowadzania do obrotu wskazanych w ustawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych (np. sztućce, talerze, słomki, mieszadełka do napojów). Proponowana regulacja może mieć wpływ na segment petrochemiczny ORLEN z uwagi na ograniczenie produkcji niektórych komponentów wyrobów z tworzyw sztucznych objętych zakazem lub ograniczeniem wprowadzania do obrotu, a ponadto z uwagi na rozbudowaną sieć sprzedaży detalicznej w ramach eksploatowanych stacji paliw regulacja wpłynie na wolumeny wprowadzania na rynek produktów objętych postanowieniami ustawy.

Zmiana rozporządzenia związana z nowelizacją ustawy o efektywności energetycznej w zakresie rozszerzenia katalogu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej o sektor transportu. Rozporządzenie określa szczegółowy zakres i sposób sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii dla przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej polegających na wymianie lub modernizacji pojazdów służących do transportu drogowego lub kolejowego, oraz w zakresie ograniczania strat związanych z magazynowaniem i przeładunkiem paliw ciekłych.

Projekt zakłada budowę systemów kaucyjnych dla opakowań z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 l, opakowań szklanych wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 l oraz puszkach aluminiowych o pojemności do 1 l. Przez system kaucyjny należy rozumieć system, w którym przy sprzedaży napojów w opakowaniach pobierana jest opłata, która zwracana jest w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych, bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Zgodnie z projektem powierzchnie jednostek handlu detalicznego i hurtowego do 200 m² będą zobligowane do uczestniczenia w systemie poprzez odbieranie pustych opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz do zwrotu kaucji. Ostateczny kształt przepisów nie został określony i należy założyć, że ww. regulacja, w szerszym lub węższym zakresie, będzie dotyczyć Spółki z uwagi na status wprowadzającego napoje w opakowaniach do obrotu przy wykorzystaniu sieci sprzedaży detalicznej w ramach eksploatowanych stacji paliw.

Projekt ustawy przewiduje zmiany umożliwiające wykorzystanie dochodów ze sprzedaży uprawnień do emisji na wsparcie modernizacji sektora energetycznego poprzez wyodrębniony dedykowany rachunek NFOŚiGW – „Fundusz Transformacji Energetyki” (FTE). Na rzecz FTE zgodnie z proponowanymi przepisami ma zostać przeznaczone 40% uprawnień do emisji CO₂ sprzedanych każdego roku przez Polskę na aukcjach uprawnień do emisji CO₂ w latach 2021–2030. Wsparcie z FTE w latach 2022–2031 przewidziane w projekcie ma wynieść ponad 112 mld PLN. Projekt wskazuje szereg obszarów sektora energetycznego, w których przedsięwzięcia inwestycyjne będą mogły skorzystać ze wsparcia z środków FTE. Są to m.in. energetyka jądrowa, OZE, gazowe jednostki wytwórcze, magazyny energii, innowacyjne technologie. Projekt ustawy przewiduje również, że powstanie specjalna ścieżka dla przedsięwzięć zakwalifikowanych jako strategiczne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego czy zobowiązań Polski w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej.

Propozycja zmian wprowadza m.in. przepisy, które uzupełniają wcześniej uchwalone 20 maja 2021 roku przepisy dotyczące CSIRE, m.in.: techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny od 2026 roku, zawieranie umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej; wprowadza również przepisy dotyczące agregatora na rynku energii elektrycznej. Propozycje zmian, w kontekście działalności ORLEN, dotyczą również zmian w obszarze linii bezpośredniej w odniesieniu do zaopatrywania przez wytwórców linią bezpośrednią ich własnych obiektów.

Propozycja przepisów ma na celu liberalizację tzw. zasady 10H, która mówi, że elektrownia wiatrowa nie może być zbudowana w odległości mniejszej niż 10-krotna wysokość turbiny wraz z uniesionymi łopatami od zabudowań mieszkalnych. Celem zmian jest możliwość realizacji w szerszym zakresie farm wiatrowych na lądzie oraz odmrożenie niektórych projektów, które zostały wstrzymane w wyniku wejścia w życie przepisów z 2016 roku. Projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (UC99): projekt implementuje do krajowego prawodawstwa przepisy dyrektywy RED II, m.in. w zakresie gwarancji pochodzenia, biometanu, klastrów energii, partnerskiego handlu peer-topeer. Zawiera przepisy dotyczące hybrydowej instalacji OZE, wprowadzenia mechanizmu wsparcia dla instalacji wytwórczych zmodernizowanych oraz tych, którym kończy się 15-letni okres wsparcia, a także zwiększenia wolumenu aukcji dla tzw. II fazy offshore.

Projekt ustawy wprowadza wymóg przyjęcia przez gminy długoterminowej strategii zagospodarowania przestrzennego i obowiązek uchwalania przez gminy ogólnych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z projektem, lokalizowanie instalacji PV o mocy powyżej 1 MW jest możliwe jedynie na podstawie planu miejscowego.

Projekt wprowadza przepisy ułatwiające budowę lub przebudowę elektrowni szczytowo-pompowych (ESP) poprzez uproszczenie oraz skrócenie procesu inwestycyjnego. Wśród przepisów znajdują się m.in. uznanie inwestycji w zakresie ESP za inwestycję celu publicznego, uproszczenie procesu uzyskiwania tytułu prawnego do nieruchomości, skrócenie terminów wydania decyzji administracyjnych. W definicji ESP ujęto magazynowanie energii elektrycznej, co pozwoli im funkcjonować i rozliczać się na ogólnych przepisach dla magazynów energii.

Projekt rozporządzenia jest częścią II etapu reformy Rynku Bilansującego. Projekt rozporządzenia przewiduje wprowadzenie dodatku cenowego na rynku bilansującym (scarcity pricing), wprowadzenie nowego podziału podmiotowego w rynku bilansującym (RB) na Dostawców Usług Bilansujących (DUB) i Podmioty Odpowiedzialne za Bilansowanie (POB), odejście od dotychczasowego pojęcia oferty bilansującej – wprowadzenie ofert na energię i moc bilansującą (dostosowanie do wymiany na europejskich platformach), zmianę wymagań technicznych dla przyłączanych do sieci urządzeń, instalacji i sieci.

Projekt stanowi kompleksową nowelizację ustawy z dnia 28 października 2002 roku o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz zmierza do zapewnienia większej skuteczności rozwiązań prawnych określających zasady tej odpowiedzialności. Celem projektu jest zwiększenie efektywności tego instrumentu, zwłaszcza w odniesieniu do zwalczania poważnej przestępczości gospodarczej i skarbowej. Jedną z najważniejszych zmian, jakie przewiduje projekt, jest rozróżnienie zasad odpowiedzialności karnej z podziałem na kategorie podmiotów mniejszych i większych. Istota projektowanych zmian – w kontekście tzw. dużych podmiotów polega na wyeliminowaniu uprzedniego skazania osoby fizycznej jako warunku odpowiedzialności oraz umożliwieniu prowadzenia postępowania wobec takich podmiotów niezależnie od procesu przeciwko działającej w jego imieniu osobie fizycznej. Projekt wskazuje osoby, za które podmiot będzie ponosił odpowiedzialność, określa przesłanki zawinienia przez podmiot zbiorowy czy też warunki zwolnienia podmiotu zbiorowego od odpowiedzialności, jeśli wszystkie zobowiązane osoby i organy podmiotu zachowały należytą staranność.

Projekt ustawy ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dyrektywa wymaga przyjęcia regulacji prawnych związanych ze zgłaszaniem naruszeń, w tym dotyczących ochrony zgłaszających oraz trybu zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych przez podmioty prawne oraz organy publiczne.

Procedowane były dwa projekty nowelizacji Kodeksu pracy. Pierwszy projekt (druk sejmowy nr 2335) dotyczy wprowadzenia na stałe do Kodeksu pracy możliwości wykonywania pracy zdalnej oraz stworzenia podstaw dla pracodawcy do wprowadzenia i przeprowadzania, gdy jest to niezbędne dla ochrony określonych dóbr, prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu. Zgodnie z projektem, pracodawcy będą mieli 2 miesiące na dostosowanie się do nowych przepisów. Drugi z projektów (druk sejmowy nr 2932) nowelizacji Kodeksu pracy dotyczy wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) – 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE. Dyrektywa 2019/1152 ma zapewnić przejrzystość co do warunków pracy wszystkich pracowników oraz określić nowe prawa podmiotowe. Celem ogólnym dyrektywy jest promowanie bezpieczniejszego i bardziej przewidywalnego zatrudnienia, a równocześnie zapewnienie zdolności adaptacji rynku pracy i poprawy warunków życia i pracy. Dyrektywa 2019/1158 ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z rodzinnym.

18 grudnia 2022 roku, w ramach negocjacji trójstronnych między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej oraz Komisją Europejską osiągnięto wstępne porozumienie ws. ostatecznego kształtu rewizji dyrektywy EU ETS. Zgodnie z porozumieniem przewiduje się m.in. redukcję liczby uprawnień do emisji – 90 mln EUA w roku 2024 oraz 27 mln EUA w roku 2026. Dodatkowo w istotny sposób podnosi liniowy współczynnik redukcji uprawnień z obecnych 2,2% rocznie do 4,3% rocznie w okresie 2024–2027, a następnie do 4,4% w okresie 2028–2030. Jest to główny instrument dyrektywy, który będzie miał wpływ na szybszy wzrost cen uprawnień do emisji CO₂ . Proponowane przepisy, w tym podniesienie liniowego współczynnika redukcji uprawnień, przełożą się na zmniejszenie przydziałów darmowych uprawnień do emisji. Porozumienie przewiduje również rozszerzenie EU ETS na sektor transportu morskiego oraz utworzenie odrębnego ETS dla budynków i transportu drogowego. W zakresie ETS dla budynków i transportu drogowego projekt ustanawia osobną pulę uprawnień i nakłada obowiązki w zakresie rozliczania uprawnień do emisji na tzw. podmioty regulowane, określone jako podmioty prowadzące działalność w zakresie udostępniania paliw wykorzystywanych do spalania w sektorze budynków (na potrzeby ogrzewania w sektorach komercyjnym, instytucjonalnym i gospodarstw domowych) i transportu drogowego. W zakresie przeciwdziałania carbon leakage przewidziano stopniowe odchodzenie od przyznawania darmowych uprawnień w sektorach, które będą objęte mechanizmem CBAM. W odniesieniu do Funduszu Modernizacyjnego przewidziano dodatkowe środki na finansowanie transformacji energetycznej. Nowe zasady nie przewidują jednak wsparcia dla paliw kopalnych, z pewnymi wyjątkami dot. wsparcia elektrowni gazowych – jednak wsparcie będzie obarczone rygorystycznymi warunkami.

Rewizja Dyrektywy ws. efektywności energetycznej (EED): w dniu 27 czerwca 2022 roku Rada UE przyjęła stanowisko negocjacyjne (tzw. podejście ogólne) wobec nowelizacji EED. Stanowisko Parlamentu Europejskiego zostało przyjęte 14 września 2022 roku. Trwają negocjacje (trilogi) mające na celu uzgodnienie ostatecznego kształtu rewizji dyrektywy. Na obecnym etapie brak wiążących ustaleń, w tym także dot. kryteriów efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego.W zależności od ostatecznego kształtu dyrektywy w tym zakresie, nowe wymogi stanowić będą ryzyka w odniesieniu do wykorzystania gazu ziemnego w sektorze wytwarzania. W odniesieniu do ogólnego celu dot. efektywności energetycznej, PE popiera zwiększenie ambicji (zmniejszenie zużycia energii o 14,5% do 2030 roku w stosunku do poziomu bazowego na 2020 roku Rada UE wyraża poparcie dla poziomu 9%).

Trwają rozmowy w ramach trilogów (dotychczas odbyły się 3 trilogi), których zakończenie jest zaplanowane na pierwsze półrocze 2023 roku. Uzyskano wstępne porozumienie w sprawie zwiększenia wykorzystania OZE w sektorze ciepłowniczym i chłodniczym. Zgodzono się na zwiększenie udziału OZE o 0,8% średnio w latach 2021–2025, wzrastając do 1,1% rocznie do 2030 roku (może jeszcze ulec zmianie w toku negocjacji). Brak uzgodnień w odniesieniu do pozostałych kluczowych kwestii, w tym wysokości celów (PE popiera cel 45% zgodnie z propozycją KE ws. REPowerEU z 18 maja 2022 roku, Rada UE wyraża poparcie dla celu 40% zgodnie z pierwotną propozycją KE z 14 lipca 2021 roku) i roli OZE w sektorze transportu, zwłaszcza jeśli chodzi o udział paliw odnawialnych niebiologicznego pochodzenia (RFNBO) i odnawialnego wodoru wykorzystywanych w transporcie do 2030 roku.

W 2022 roku PE i Rada UE opublikowały swoje stanowiska ws. projektu rozporządzenia [COM(2021) 562 final]. W stanowisku z 2 czerwca 2022 roku Rada zawarła przepisy dot. obliczania intensywności emisji gazów cieplarnianych – wynikające z nich kary i grzywny zostały podniesione w celu zapobiegania obchodzenia rozporządzenia. Jednocześnie do projektu dodano inicjatywy mające na celu stymulowanie popytu na najbardziej przyjazne środowisku zrównoważone paliwa, w szczególności paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego (RFNBO). W sprawozdaniu PE z 19 października 2022 roku europosłowie przyjęli, że LNG będzie odgrywał przejściową rolę w transporcie morskim, umożliwiając stopniowe przejście na alternatywne rozwiązania o zerowej emisji. Jednocześnie LNG musi być w coraz większym stopniu poddawane dekarbonizacji. Wprowadzono cel przynajmniej 2% w zakresie wykorzystania RFNBO, wykorzystywanych przez statki od 2030 roku. Przyjęto również redukcję emisji gazów cieplarnianych w sektorze morskim o 20% od 2035 roku, 38% od 2040 roku, 64% od 2045 roku i 80% od 2050 roku (KE zaproponowała redukcję o 13% do 2035 roku, o 26% od 2040 roku, 59% od 2045 roku i 75% do 2050 roku).

27 października 2022 roku Parlament Europejski oraz Rada Unii Europejskiej osiągnęły wstępne porozumienie ws. rewizji rozporządzenia określającego limity emisji CO₂ dla nowych samochodów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych. Zakłada ono wprowadzenie nowego celu redukcji emisji dla samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów użytkowych od 2035 roku. Nowy cel oznacza de facto zakaz rejestrowania nowych samochodów emitujących CO₂ . Zakaz rejestracji nowych aut z silnikami spalinowymi od 2035 roku może niekorzystnie wpłynąć na zwrot z inwestycji w infrastrukturę służącą zasilaniu pojazdów CNG lub LNG. Projekt będzie promował rozwój rynku pojazdów bezemisyjnych, do których mogą, w zależności od spełnienia warunków technicznych, należeć pojazdy napędzane wodorem czy też biogazami (bioLNG lub bioCNG). Wzrost popytu takich pojazdów może wpłynąć pozytywnie m.in. na rozwój rynku wodoru oraz infrastruktury służącej do dystrybucji i magazynowania wodoru.

W 2022 roku PE i Rada UE opublikowały swoje stanowiska ws. projektu rozporządzenia AFIR [COM(2021) 559 final]. W stanowisku z 2 czerwca 2022 roku Rada proponuje zmniejszenie wymagań dot. infrastruktury wodorowej. PCz stoją zarazem na stanowisku, iż w sektorze ciężkiego transportu drogowego samochody ciężarowe napędzane ciekłym metanem są już w pełni rozwinięte i ten rodzaj paliwa może być rozwijany w sieci bazowej UE, podobnie jak skroplony biometan. Dotyczy to także portów morskich, a „odpowiednia” liczba punktów tankowania skroplonego metanu powinna być rozmieszczona do 1 stycznia 2025 roku.

Propozycja Parlamentu z 6 października 2022 roku zakłada przyspieszenie harmonogramu budowy stacji tankowania wodoru, a także zmniejszenie odległości (ze 150 do 100 km) między punktami tankowania wodoru wzdłuż głównych dróg UE do końca 2027 roku (KE proponowała od 2031 roku). PE utrzymał propozycję Komisji, aby do 2025 roku wymagać „odpowiedniej” liczby punktów tankowania LNG dla transportu drogowego, że wykorzystywanie.LNG nie jest zgodne z celem Unii w zakresie neutralności klimatycznej, dlatego należy zastąpić go jak najszybciej bardziej zrównoważonymi alternatywami.

18 grudnia 2022 roku Rada Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie ws. rozporządzenia ustanawiającego Społeczny Fundusz Klimatyczny [COM(2021) 555 final], który ma pełnić rolę instrumentu przeciwdziałającego negatywnym skutkom społecznym włączenia sektorów budynków i transportu drogowego do ETS. Fundusz będzie tworzony w okresie 2026–2032 i będzie finansowany ze sprzedaży uprawnień do emisji (65 mld EUR) oraz z budżetów państw członkowskich (21,7 mld EUR) – łącznie 86,7 mld EUR. Wśród działań przewidzianych do finansowania znajdują się renowacja i dekarbonizacja budynków, wsparcie efektywności energetycznej, dostęp do zero- i niskoemisyjnych pojazdów i rowerów, darmowy dostęp do transportu publicznego, rozwój zeroi niskoemisyjnej mobilności i usług transportowych.

W dniu 4 czerwca 2021 roku KE przyjęła rozporządzenie delegowane 2021/2139 wymagane przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (tzw. taksonomia) ustanawiające techniczne kryteria kwalifikacji w zakresie łagodzenia zmian klimatu i adaptację do zmian klimatu. Przepisy stosuje się od 1 stycznia 2022 roku. W dniu 9 marca 2022 roku KE uzgodniła uzupełniające rozporządzenie delegowane 2021/1214. Wprowadza ono kryteria dla działalności w zakresie aktywności związanej z gazem ziemnym oraz energetyką jądrową. Stwarza ono możliwość uwzględnienia gazu jako technologii przejściowej w taksonomii po spełnieniu warunków określonych w akcie. Rozporządzenie stosuje się od 1 stycznia 2023 roku.

W dniu 29 czerwca 2022 roku przyjęte zostało Rozporządzenie PE i Rady UE 2022/1032 w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2017/1938 i (WE) nr 715/2009 w odniesieniu do magazynowania gazu. Celem wprowadzonych zmian było podjęcie pierwszych środków przeciwdziałających negatywnemu oddziaływaniu Federacji Rosyjskiej na funkcjonowanie unijnego rynku gazu poprzez zwiększenie stabilności funkcjonowania instalacji magazynowych oraz zwiększenie ich roli w unijnym systemie bezpieczeństwa dostaw. Rozporządzenie wprowadziło: cele w zakresie zatłaczania gazu do instalacji magazynowych do dnia 1 listopada każdego roku; procedurę certyfikacyjną operatorów systemów magazynowych; możliwość zastosowania rabatów w wysokości do 100% w odniesieniu do taryf przesyłowych i dystrybucyjnych opartych na zdolności w punktach wejścia do i punktach wyjścia z podziemnych magazynów gazu i instalacji LNG (do 2025 roku).

W dniu 23 listopada 2022 roku Komisja Europejska przyjęła rozporządzenie wykonawcze 2022/2031 określające trajektorie napełniania wraz z celami pośrednimi na 2023 roku dla każdego państwa członkowskiego posiadającego podziemne magazyny gazu na swoim terytorium i bezpośrednio połączone z jego obszarem rynku. Polska ma wyznaczone cele pośrednie trajektorii napełnienia w sposób następujący na 2023 rok: 1 lutego – 45%, 1 maja – 30%, 1 lipca – 50%, 1 września – 70%.

Celem rozporządzenia Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 roku w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz wprowadza przepisy dotyczące dobrowolnego i obowiązkowego ograniczenia zużycia gazu ziemnego oraz możliwość wprowadzenia unijnego stanu alarmowego. Celem rozporządzenia jest obniżenie zużycia gazu ziemnego w poszczególnych PCz przynajmniej o 15% w okresie od 1 sierpnia 2022 roku do 31 marca 2023 roku w porównaniu ze średnim zużyciem gazu w analogicznych okresach czasu w latach 2017–2022. Mechanizmem bazowym jest dobrowolna realizacja powyższego celu w zakresie redukcji zapotrzebowania przez PCz. Obowiązkowe ograniczenia zużycia gazu ziemnego zgodnie z powyższą metodologią wprowadza się w razie ogłoszenia przez Radę UE unijnego stanu alarmowego. PCz mają dowolność przy doborze środków prowadzących do ograniczenia zużycia. Mechanizmy wprowadzone rozporządzeniem mają obowiązywać przez jeden rok.

6 października 2022 roku Rada UE przyjęła rozporządzenie 2022/0289 w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii. W jego skład wchodzi m.in. tymczasowa składka solidarnościowa sektorów ropy naftowej, węgla, gazu ziemnego i rafinacji. Obowiązkiem składki objęte są unijne przedsiębiorstwa, generujące co najmniej 75% swojego obrotu z wydobycia, górnictwa, rafinacji ropy naftowej lub wytwarzania produktów koksowania węgla. Ma ona charakter tymczasowy, stosuje się ją wyłącznie do nadwyżek zysku osiągniętych w roku podatkowym 2022 lub 2023. Składkę oblicza się na podstawie dochodu podlegającego opodatkowaniu w przywołanych latach, który jest wyższy niż 120% średniej z dochodów podlegających opodatkowaniu z czterech lat podatkowych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku. Stawka tymczasowej składki wynosi co najmniej 33% i jest naliczana oprócz regularnych podatków i opłat stosowanych zgodnie z ustawodawstwem krajowym PCz. Do dnia 31 grudnia 2022 roku PCz musiały przyjąć i opublikować środki realizujące obowiązkową składkę solidarnościową.

Rozporządzenie wprowadza szereg obowiązków, w tym informacyjnych, na przedsiębiorstwa gazowe. W pierwszej kolejności przedsiębiorstwa gazowe mają obowiązek informowania Komisji Europejskiej i właściwego Państwa Członkowskiego o zamiarze otwarcia przetargu lub rozpoczęcia negocjacji umowy lub Memorandum of Understading na dostawy gazu z producentem lub dostawcą gazu z państwa trzeciego, którego wolumen przekracza 5 TWh/rok. Rozporządzenie wprowadza także mechanizm obowiązkowej agregacji zapotrzebowania na gaz w wysokości co najmniej 15% całkowitej ilości niezbędnej do osiągnięcia krajowych celów w zakresie napełnienia magazynów, jednakże sama decyzja odnośnie do zakupu gazu jest już dobrowolna. Rozporządzenie wprowadza zaostrzony mechanizm obowiązkowego odbierania niewykorzystanych zdolności przesyłowych i oferowania ich innym użytkownikom sieci. Będzie on aktywowany, gdy użytkownik sieci przesyłowej w poprzedzającym miesiącu wykorzysta poniżej 80% zarezerwowanych zdolności przesyłowych ciągłych, które zostały przez niego zarezerwowane na okres powyżej jednego miesiąca.

Do 31 stycznia 2023 roku każdy system obrotu, w którym przedmiotem obrotu są energetyczne towarowe instrumenty pochodne, ustanowi, w odniesieniu do każdego energetycznego towarowego instrumentu pochodnego będącego przedmiotem obrotu w tym systemie, mechanizm zarządzania zmiennością śróddzienną oparty na górnej i dolnej granicy cen, który określa ceny, powyżej i poniżej których zlecenia nie mogą być realizowane. Ma to zapobiec nadmiernym wahaniom cen na giełdach energii. Rozporządzenie zobowiązuje również ACER) do wypracowania i publikowania dziennego oszacowania ceny LNG oraz dziennego benchmarku LNG. Ponadto, doprecyzowano zasady funkcjonowania mechanizmu solidarności, o którym mowa w art. 13 Rozporządzenia SoS. Podstawowe kwestie, tj. możliwość uruchomienia środka solidarnościowego jako mechanizmu ostatecznego przewidzianego na najgorszą sytuację nie zostały zmienione. W szczególności rozszerzono m.in. zakres stosowania mechanizmu solidarnościowego, wprowadzono możliwość ograniczenia dostaw do odbiorców chronionych, rozszerzono mechanizm solidarności na instalacje LNG, dookreślono podstawowe kwestie umożliwiające stosowanie Rozporządzenia SoS i mechanizmu solidarności.

Mechanizm korekty ceny dotyczy instrumentów pochodnych z okresem ważności pomiędzy month-ahead a year-ahead na giełdzie TTF, a po przyjęciu aktu wykonawczego także na innych wirtualnych platformach handlu gazem w UE (VTP – virtual gas trading platforms). Mechanizmem nie został objęty rynek OTC, jak również kontrakty intra-day i day-ahead. Warunkiem uruchomienia mechanizmu korekty ceny jest jednoczesne spełnienie się dwóch przesłanek, tj. cena kontraktu month-ahead TTF przekroczy przez 3 dni robocze 180 EUR/MWh oraz cena kontraktu month-ahead TTF przekroczy przez 3 dni robocze o 35 EUR/ MWh cenę referencyjną (publikowana przez ACER) mającą odzwierciedlać ceny na światowym rynku LNG. Od dnia następującego po publikacji zawiadomienia o wystąpieniu zdarzenia uruchamiającego operatorzy rynków regulowanych nie przyjmują, a uczestnicy rynku nie składają, zleceń na kontrakty objęte mechanizmem na TTF i innych VTP (po przyjęciu aktu wykonawczego), powyżej „dynamicznego limitu cenowego” („dynamic bidding limit”) stanowiącego cenę referencyjną mającą odzwierciedlać ceny na światowym rynku LNG + 35 EUR/MWh. W przypadku spadku ceny referencyjnej poniżej 145 EUR/MWh limit ma się utrzymywać na poziomie 180 EUR/MWh (145+35). „Dynamiczny limit cenowy” ma być utrzymywany co najmniej 20 dni roboczych. Jeśli cena referencyjna będzie utrzymywała się poniżej 145 EUR/MWh przez 3 dni robocze z rzędu, zostanie on dezaktywowany. Mechanizm nie będzie miał zastosowania do kontraktów na instrumenty pochodne TTF oraz zakupu i sprzedaży wybranych instrumentów pochodnych TTF zawartych przed wejściem w życie rozporządzenia, jak również zakupu i sprzedaży instrumentów pochodnych TTF w ramach procedury dotyczącej zarządzania skutkami niewykonania zobowiązania stosowanej przez kontrahenta centralnego. Rozporządzenie wchodzi w życie 1 lutego 2023 roku, a sam mechanizm korekty ceny będzie mógł być stosowany przez rok, począwszy od 15 lutego 2023 roku.

18 maja 2022 roku Komisja Europejska opublikowała dokument programowy pod nazwą REPower EU (informacja powyżej). Planowi towarzyszył projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady aktualizującej cele polityczne związane z procesem dekarbonizacji, tzw. Dyrektywa REPower. Projekt legislacyjny przedstawiony przez Komisję Europejską zakładał zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w Unii w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 roku z poziomu 40% do 45% oraz zwiększenie celu w zakresie efektywności energetycznej w 2030 roku (z 2020 roku jako punktem odniesienia) z poziomu 9% do 13%. Przewidziano również obowiązek zapewniania instalacji fotowoltaicznych przy budowie nowych budynków: do 31 grudnia 2026 roku (na wszystkich nowych budynkach publicznych i komercyjnych o powierzchni użytkowej pow. 250 m² ), do 31 grudnia 2027 roku (na wszystkich istniejących budynkach publicznych i komercyjnych o powierzchni użytkowej pow. 250 m² ) oraz do 31 grudnia 2029 roku (na wszystkich nowych budynkach mieszkalnych). Projekt wprowadza również obszary „go-to” dedykowane dla instalowania obiektów produkujących energię odnawialną oraz przyspieszoną procedurę wydawania zezwoleń dedykowanej dla tych obszarów. Projekt jest przedmiotem prac PE i Rady UE. Druga z tych instytucji zaproponowała wprowadzenie udziału odnawialnych źródeł energii w 2030 roku na poziomie przynajmniej 40%.

Opublikowane w dniu 29 grudnia 2022 roku Rozporządzenie wprowadza instrumenty mające na celu przyspieszenie realizacji projektów OZE, rozumianych jako budowa, modernizacja (w tym prowadząca do zwiększenia mocy) i eksploatacja instalacji wytwarzających energię z OZE (w tym pomp ciepła), kolokowanych instalacji magazynowania energii oraz aktywów niezbędnych do ich podłączenia do sieci. Rozporządzenie wprowadza terminy ograniczające długość procedur pozwoleniowych dla projektów instalacji fotowoltaicznych czy też pomp ciepła, dodatkowo wprowadzając tzw. milczenie administracyjne, czyli uznanie pozwolenia za wydane w przypadku braku reakcji organu, jeżeli spełnione są warunki wynikające z Rozporządzenia. Ponadto przepisy Rozporządzenia mają być bez uszczerbku dla krajowej legislacji, która przewiduje krótsze terminy na wydawanie pozwoleń od tych, które przewidziane są w Rozporządzeniu. Możliwe jest także stosowanie przepisów Rozporządzenia do trwających postępowań, jeżeli w istotny sposób skróci to czas wydania pozwolenia. Rozporządzenie ma obowiązywać przez 18 miesięcy począwszy od dnia wejścia w życie, tj. od 30 grudnia 2022 roku, przy czym przegląd Rozporządzenia przewidziano najpóźniej na 31 grudnia 2023 roku, a Komisja Europejska może zaproponować jego przedłużenie.

14 grudnia 2022 roku negocjatorzy z Rady Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie projektu rozporządzenia ws. wprowadzenia rozdziałów REPowerEU do KPO [COM(2022) 231]. Porozumienie ma charakter wstępny i stanie się ostateczne po zatwierdzeniu przez Radę Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski. Zgodnie z porozumieniem, w rozdziałach dotyczących REPowerEU włączonych przez Państwa Członkowskie do ich KPO należy przedstawić nowe reformy i inwestycje, realizowane od 1 lutego 2022 roku, lub poszerzone części reform i inwestycji uwzględnionych w już przyjętych KPO, wraz z odpowiadającymi im kamieniami milowymi i wartościami docelowymi. Reformy i inwestycje w rozdziałach KPO dot. REPowerEU mają przyczynić się do realizacji następujących celów: zwiększanie efektywności energetycznej budynków i krytycznej infrastruktury energetycznej; dekarbonizacja przemysłu; zwiększanie produkcji i wykorzystania zrównoważonego biometanu oraz ekologicznego lub odnawialnego wodoru; zwiększenie udziału i przyspieszenie upowszechniania energii odnawialnej; poprawa infrastruktury i instalacji energetycznych, aby zaspokoić najpilniejsze potrzeby w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego, w tym skroplonego gazu ziemnego (LNG), zwłaszcza w celu umożliwienia dywersyfikacji dostaw w interesie UE jako całości; poprawa infrastruktury naftowej i instalacji naftowych niezbędnych do zaspokojenia najpilniejszych potrzeb w zakresie bezpieczeństwa dostaw – w przypadku PCz, które są objęte wyjątkowym tymczasowym odstępstwem ze względu na ich szczególną zależność od ropy naftowej i sytuację geograficzną; zwalczanie ubóstwa energetycznego; zachęcanie do zmniejszenia zapotrzebowania na energię; likwidowanie wewnętrznych i transgranicznych wąskich gardeł w zakresie przesyłu i dystrybucji energii; wspieranie magazynowania energii; przyspieszenie integracji odnawialnych źródeł energii, wspieranie bezemisyjnego transportu i jego infrastruktury, w tym kolei.

W wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę z dnia 24 lutego 2022 roku USA, UE oraz państwa zachodnie wprowadziły szereg pakietów sankcyjnych. UE dotychczas wprowadziła dziewięć pakietów sankcji wymierzonych w Rosję oraz Białoruś.

Sankcje należy podzielić na sankcje nakładane na osoby fizyczne i prawne, instytucje finansowe oraz na eksport i import poszczególnych towarów i usług. W UE wprowadzono ograniczenia dotyczące LPG (import z Białorusi) oraz zakaz eksportu helu-3 do Federacji Rosyjskiej i technologii podwójnego zastosowania i sektora górniczego i energetycznego (m.in. ograniczenia dot. prowadzenia działalności gospodarczej we współpracy z podmiotami z Rosji), a także produktów wykorzystywanych do wydobycia węglowodorów. W UE wdrożone zostało embargo na dostawy węgla z Rosji oraz na dostawy ropy naftowej drogą morską.

15 grudnia 2021 roku KE opublikowała projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ws. ograniczania emisji metanu w sektorze energetycznym [COM(2021) 805]. 19 grudnia 2022 roku Rada Unii Europejskiej pod przewodnictwem czeskiej prezydencji osiągnęła porozumienie ws. podejścia ogólnego (General Approach) dot. projektu rozporządzenia.

Porozumienie ws. podejścia ogólnego ustanawia obowiązek podejmowania odpowiednich środków w celu zapobiegania i ograniczania emisji metanu. Wymogi te podlegają konkretyzacji w szczególności w zakresie kwantyfikacji, sprawozdawczości i weryfikacji emisji metanu w unijnym sektorze energetycznym, jak również ograniczania tych emisji, m.in. poprzez:

• obowiązek przedkładania programów wykrywania i naprawy wycieków (“LDAR”) oraz niezwłocznej naprawy wycieków w przypadku LDAR typu 1: powyżej 7 000 ppm (parts per milion) lub 17 g/h oraz w przypadku LDAR typu 2 powyżej 500 ppm lub 1 g/h dla komponentów naziemnych, 3 000 ppm lub 5 g/h dla komponentów podziemnych i komponentów morskich nad poziomem morza oraz 7 000 ppm lub 17 g/h dla komponentów morskich poniżej poziomu morza i poniżej dna morskiego.
• zakaz odpowietrzania oraz rutynowego spalania poza zdefiniowanymi sytuacjami wyjątkowymi oraz wymogi w zakresie flar i ich wymiany.

Obowiązki rozporządzenia mają zastosowanie do poszukiwania i wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, przesyłu, dystrybucji, podziemnego magazynowania i terminali LNG, jak również do czynnych oraz zamkniętych i opuszczonych podziemnych i powierzchniowych kopalń węgla, a także odwiertów czynnych, nieczynnych, tymczasowo zatkanych, oraz trwale zatkanych i opuszczonych w warstwach ziemi powstałych w wyniku działalności górniczej. Rozporządzenie ustanawia ponadto przepisy dot. narzędzi mających na celu zapewnienie przejrzystości emisji metanu pochodzących z importu energii ze źródeł kopalnych do Unii.