Raport Zintegrowany Grupy ORLEN 2022
Raport możesz również pobrać w formacie PDF
Słownik pojęć finansowych i branżowych
A
ARA
Porty ARA (Amsterdam, Rotterdam, Antwerpia)
B
BARYŁKA
Jednostka objętości cieczy używana głównie w handlu ropą naftową i przemyśle naftowym. 1 baryłka ropy naftowej (1 bbl) = 42 galony amerykańskie = 158,96832 litra.
BIOETANOL
Alkohol etylowy otrzymywany z biomasy lub biodegradowalnych odpadów.
BOE
Ang. barrel of oil equivalent = baryłka ekwiwalentu ropy naftowej.
C
CACM
Capacity Allocation and Congestion Management
CEE
region Europy Środkowej i Wschodniej
CERT PSE
Zespół Reagowania na Incydenty Komputerowe PSE
CJI
Centralna Jednostka Inwestycyjna
CLS
Notowanie ropy Candian Light Sweet w Edmonton, w prowincji Alberta.
CNG
Ang. compressed natural gas – sprężony gaz ziemny.
CO2 e/MJ
Jednostka emisji gazów cieplarnianych.
CODO / COCO
Stacja paliw będąca własnością Spółki, prowadzona przez ajenta (ang. Company Owned Dealer Operated) / Stacja paliw będąca własnością Spółki i prowadzona przez nią (ang. Comany Owned Company Operated) Stacje własne – ang. Company Owned Dealer Operated / Company Owned Company Operated.
CORE
region powstały z połączenia regionów CEE i CWE
CORE CCR
Core Capacity Calculation Region
CWE
region Europy Centralno-Zachodniej
D
DES
Formuła Delivery ex ship, sprzedający LNG zapewnia dostarczenie statku z surowcem do portu wybranego przez kupującego.
DESTYLACJA
Metoda rozdzielania fizycznego mieszanin ciekłych, w której wykorzystywane jest zjawisko różnic temperatur wrzenia poszczególnych komponentów w mieszaninie poddawanej rozdzielaniu.
Dług netto
Długoterminowe kredyty, pożyczki i obligacje + krótkoterminowe kredyty i pożyczki - środki pieniężne i ich ekwiwalenty.
Dług netto / EBITDA
Dług netto do EBITDA przed odpisami aktualizującymi netto, skorygowany o wyłączenia zgodnie z definicjami poszczególnych składników z umów kredytowych.
DOFO / DODO
Stacja paliw będąca własnością ajenta i prowadzona na zasadzie umowy franszyzy (ang. Dealer Owned Franchnisee Operated) / Stacja paliw będąca własnością ajenta i prowadzona przez niego (ang. Dealer Owned Dealer Operated).
DYFERENCJAŁ
Liczony na bazie rzeczywistego udziału przerobionych rop. Notowania spot.
Dźwignia finansowa netto
Dług netto / kapitał własny x 100%
E
EBIT
Zysk/(Strata) z działalności operacyjnej.
EBITDA
Zysk/(Strata) z działalności operacyjnej powiększony o amortyzację.
EEX
Ang. European Energy Exchange AG – Europejska Giełda Energii w Niemczech.
EIA
Ang. Energy Information Administration – Administacja Informacji Energetycznej w USA.
EMS
Energy Management Systems
ENS
wskaźnik energii elektrycznej niedostarczonej przez system przesyłowy elektroenergetyczny. Wyrażony w MWh na rok, stanowi sumę iloczynów mocy niedostarczonej wskutek przerwy i czasu jej trwania. Obejmuje przerwy krótkie, długie oraz bardzo długie, z uwzględnieniem przerw katastrofalnych i bez uwzględnienia tych przerw
ENTSO-E
Europejska Organizacja Operatorów Systemów Przesyłowych Energii Elektrycznej
EU ETS
Unijny system handlu uprawnieniami do emisji.
EV
pojazdy elektryczne (ang. electric vehicles)
F
FBA
Flow-Based Allocation
FBA MC
Flow-Based Market Coupling
FNM
Full Network Model
FOB
Formuła Free on board, sprzedający LNG zapewnia dostarczenie surowca na zbiornikowiec w porcie załadunkowym.
FSRU
Typ pływającej jednostki (ang.Floating Storage Regasification Unit) zdolnej do wyładunku LNG, procesowego składowania i regazyfikacji LNG, a także do świadczenia usług dodatkowych.
G
GHG
Gazy cieplarniane (ang. Greenhouse Gases) – gazowe składniki atmosfery mające zdolność zatrzymywania energii słonecznej w obrębie atmosfery ziemskiej, które mają wpływ na efekt cieplarniany.
GK PSE
Grupa Kapitałowa PSE
Główna lokalizacja organizacji
Centrala z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie
GRI Standards
Global Reporting Initiative Standards
H
HENRY HUB
Hub / obszar cenowy w Stanach Zjednoczonych.
HSEQ
Health and Safety, Environment and Quality
HVO
Instalacja uwodornienia olejów roślinnych.
HYDROKRAKING
Katalityczny kraking surowców węglowodorowych w obecności wodoru. Proces ten podnosi uzyski produktów lekkich z ropy naftowej.
HYDROODSIARCZANIE
Proces usuwania związków siarki w wyniku kontaktu surowca z wodorem na złożu katalizatora w warunkach podwyższonej temperatury i ciśnienia.
I
ICE
Ang. Intercontinental Exchange - giełda specjalizująca się w handlu energią i surowcami.
ICT
Information Communication Technology
IEC
Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (ang. International Electrotechnical Commission)
IK
infrastruktura krytyczna
IoT
Internet of Things
IP DSR
Interwencyjny Program DSR
IRiESP
Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej
IT
Information Technology
J
JWCD
Jednostki Wytwórcze Centralnie Dysponowane
K
Kapitał pracujący (ujęcie bilansowe)
Zapasy + należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe – zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe.
Kapitał pracujący netto
Należności z tyt. dostaw i usług + zapasy - zobowiązania z tyt. dostaw i usług.
KATALIZATOR
Substancja, która przyspiesza (inicjuje) oczekiwaną reakcję chemiczną
KE
Komisja Europejska
KMB
Kilometr bieżący.
Kooptymalizacja
jednoczesny zakup energii oraz rezerw
KPMG
Kawernowy podziemny magazyn gazu
KRAKING
Termiczna lub katalityczna przemiana ciężkich lub złożonych węglowodorów w produkty lekkie i koks, co powoduje wzrost wydajności uzysku lekkich produktów z ropy naftowej.
KSE
krajowy system elektroenergetyczny, zwany również systemem elektroenergetycznym
KSH
Kodeks Spółek Handlowych
L
LIP
Local Implementation Project
LNG
Ang. liquefied natural gas – skroplony gaz ziemny
Lokalizacje ZKO PSE
lokalizacje zamiejscowych komórek organizacyjnych w Warszawie, Radomiu, Katowicach, Poznaniu oraz w Bydgoszczy
M
MBO
zarządzanie przez cele (ang. Management by Objectives, MBO) – metoda zarządzania opisana po raz pierwszy w 1954 przez Petera Druckera w jego książce Praktyka zarządzania
MED STRIP
Notowanie ropy Brent.
MMR
Ang. Micro Modular Reactor – mikro, modułowy reaktor jądrowy.
MODELOWA MARŻA OLEFINOWA
Liczona wg formuły: przychody (100% Produkty = 0,85*Etylen*54% + 0,92*Propylen*28% + 0,84*Glikole*9% + 0,81*Butadien*6% + 0,8*Tlenek Etylenu*3%) minus koszty (100% Wsad = 100% Nafta); ceny produktów wg notowań.
MODELOWA MARŻA PETROCHEMICZNA
Liczona wg formuły: przychody ze sprzedaży produktów (98% Produkty = 44% HDPE + 7% LDPE + 35% PP Homo + 12% PP Copo) - koszty (100% wsadu = 75% nafty + 25% LS VGO). Notowania rynkowe kontrakt.
MODELOWA MARŻA RAFINERYJNA
Liczona wg formuły (do dnia 31.07.2022): przychody ze sprzedaży produktów (93,5% Produkty = 36% Benzyna + 43% Olej napędowy + 14,5% Ciężki olej opałowy) - koszty (100% wsadu: ropa i pozostałe surowce). Całość wsadu przeliczona wg notowań ropy Brent. Notowania rynkowe spot. Liczona wg formuły (od dnia 01.08.2022).: przychody (93,6% Produkty = 33% Benzyna + 48% Diesel + 13% Ciężki olej opałowy) - koszty (100% wsadu: 98% ropa Brent + 2% gaz ziemny). Notowania rynkowe spot.
MONOMERY
Cząsteczki tego samego lub kilku różnych związków chemicznych o stosunkowo niedużej masie cząsteczkowej, z których w wyniku reakcji polimeryzacji powstają polimery; etylen i propylen.
MW
megawat
MWe
Megawat energii elektrycznej.
MWt
Megawat energii cieplnej.
N
Nakłady Inwestycyjne / CAPEX
Zwiększenie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, nieruchomości inwestycyjne oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów wraz z kapitalizacją kosztów finansowania zewnętrznego.
NBP
Ang National Balancing Point – hub / obszar cenowy w Wielkiej Brytanii.
NCBiR
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
NCG
Ang. NetConnect Germany GmbH & Co. KG – hub / obszar cenowy w Niemczech.
NCI
Net Carbon Intensity (intensywność emisji netto)
NCI
Ang. Net Carbon Intensity – współczynnik emisji netto ze sprzedanych produktów energetycznych mierzony w gCO2 e/MJ dla zakresów emisji 1,2,3.
NCR
Narodowy Cel Redukcyjny – wskaźnik określający minimalną wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG), oleju do silników statków żeglugi śródlądowej lub wodoru, stosowanych w transporcie, w przeliczeniu na jednostkę energii, rozporządzonych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej, lub zużytych przez ten podmiot na potrzeby własne, oraz energii elektrycznej stosowanej w pojazdach samochodowych, sprzedanej odbiorcy końcowemu lub zużytej przez ten podmiot na potrzeby własne.
NCW
Narodowy Cel Wskaźnikowy – wskaźnik określający minimalny udział biokomponentów w danym roku kalendarzowym w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych wprowadzanych na rynek lub zużywanych na potrzeby własne.
NEMO
Nominated Electricity Market Operator.
Podmiot wyznaczony przez Prezesa URE albo właściwy organ regulacyjny w innym państwie członkowskim do wykonywania zadań związanych z Jednolitym łączeniem Rynków Dnia Następnego lub Dnia Bieżącego.
NGL
Ang. natural gas liquids – gaz składający się z cięższych niż metan molekuł: etanu, propanu, butanu, izobutanu itp.
nJWCD
jednostka wytwórcza niebędąca jednostką wytwórczą centralnie dysponowaną
Nm3
Normalny metr sześcienny gazu.
NN
najwyższe napięcia
nN
niskie napięcia
O
ODM
Obszarowa Dyspozycja Mocy
ODWIERTY NETTO
Liczba odwiertów skorygowana o udziały innych partnerów.
OECD
Ang. Organisation for Economic Cooperation and Development – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.
OPEC
Ang. Organization of the Petroleum Exporting Countries – Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową.
ORed
obiekty redukcji
ORM
Operacyjna Rezerwa Mocy
OSD
Operator systemu dystrybucyjnego – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.
OSP
operator systemu przesyłowego, zwany również: operatorem
OT
Operational Technology
OTC
Nieregulowany rynek pozagiełdowy (ang. Over The Counter Market) na którym transakcje zawierane są bezpośrednio między uczestnikami rynku, bez prowizji. Na rynku brak jest instytucji nadzorującej. Handel prowadzony jest przez całą dobę z wyjątkiem weekendów.
OZE
odnawialne źródła energii
P
PEC
Prosumencka Chmura Energii (ang. Prosumer Energy Cloud)
PEM
pole elektromagnetyczne
Platforma XBID
Informatyczna platforma handlowa transgranicznego Jednolitego łączenia Rynków Dnia Bieżącego, opierająca się na centralnym systemie informatycznym połączonym z lokalnymi systemami transakcyjnymi NEMO i Operatorów Systemów Przesyłowych, umożliwiająca Jednolite łączenie Rynków Dnia Bieżącego.
Płynność bieżąca
Aktywa obrotowe/zobowiązania krótkoterminowe
Płynność szybka
(aktywa obrotowe – zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe
PMG
Podziemy magazyn gazu.
POLIMERY
Substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami; polietylen i polipropylen.
PRSP
Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną” zwany też „Planem Rozwoju Sieci Przesyłowej” sporządzany jest przez Operatora Sytemu Przesyłowego na okres 10 lat. PRSP jest dokumentem kierunkowym, zawiera plan zamierzeń inwestycyjnych w zakresie sieci przesyłowej o charakterze modernizacyjno-rozwojowym, których realizacja przyczynia się do poprawy warunków technicznych i ekonomicznych pracy krajowego systemu elektroenergetycznego. PRSP uwzględnia strategiczne krajowe cele rozwoju sektora elektroenergetycznego oraz regulacje i plany unijne w zakresie rozwoju połączeń transgranicznych. PRSP na etapie sporządzana podlega konsultacjom z zainteresowanymi stronami i jest uzgadniany z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki.
PZI
Plan zamierzeń inwestycyjnych PSE
R
RCC
Regionalne Centra koordynacyjne (ang. Regional Coordination Centres)
RCM
Reliability Centered Maintenance
RCN
Regionalne Centrum Nadzoru
RDB
rynek dnia bieżącego (ang. Intra-Day Market)
RDN
rynek dnia następnego (ang. Day Ahead Market)
Rentowność sprzedaży brutto
Zysk przed opodatkowaniem / przychody ze sprzedaży x 100%
Rentowność sprzedaży netto
Zysk netto / przychody ze sprzedaży x 100%
RM
rynek mocy
ROA
Zysk netto/aktywa ogółem x 100%
ROACE
Zysk operacyjny po opodatkowaniu przed odpisem aktualizującym wartość aktywów trwałych / średni kapitał zaangażowany (kapitał własny + dług netto).
ROACE LIFO
Zysk operacyjny wg LIFO po opodatkowaniu przed odpisem aktualizującym wartość aktywów trwałych / średni kapitał zaangażowany (kapitał własny + dług netto).
ROC
regionalne centrum operacyjne (ang. Regional Operation Center)
ROE
Zysk netto/kapitał własny x 100%
RSCI
regionalne centra koordynacji i nadzoru (ang. Regional Security Coordination Initiatives)
S
SCADA
Supervisory Control and Data Acquisition
SCED
Security Constrained Economic Dispatch
SCUC
Security Constrained Unit Commitment
SDAC
Jednolite łączenie Rynków Dnia Następnego (Single Day-Ahead Coupling). Proces, w ramach, którego złożone zlecenia są kojarzone jednocześnie z alokacją międzyobszarowych zdolności przesyłowych.
SE
Stacja elektroenergetyczna
SIDC
Jednolite łączenie Rynków Dnia Bieżącego (Single Intra-Day Coupling).
Proces, w ramach, którego złożone zlecenia są kojarzone w sposób ciągły, a jednocześnie alokowane są międzyobszarowe zdolności przesyłowe.
SMR
Ang. Small Modular Reactor – technologia małych, modułowych reaktorów jądrowych o mocy do 300 MW.
SN
średnie napięcia
SOGL
Wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej (ang. System Operation Guideline)
SOGL
System Operation Guidelines
Spółka
PSE
SRO
Szczegółowy Regulamin Organizacyjny
SSLNG
Rynek LNG małej skali (ang. Small-scale liquefied natural gas).
SwePol
połączenie Polska-Szwecja
Szybkość obrotu majątku
Przychody ze sprzedaży / średni stan aktywów
Szybkość obrotu należności
Średni stan należności z tytułu dostaw i usług netto / przychody netto ze sprzedaży x 365 dni
Szybkość obrotu zapasów
Średni stan zapasów / przychody ze sprzedaży x 365 dni
Szybkość obrotu zobowiązań
Średni stan zobowiązań z tytułu dostaw i usług/koszt własny sprzedaży x 365 dni
T
T1 PSER
Ang. Tier1 Process Safety Events Rate = liczba zdarzeń o dużych skutkach w związku z uwolnieniem substancji do otoczenia x 1 000 000 / ilość roboczogodzin.
T2 PSER
Liczba zdarzeń o mniejszych skutkach w związku z uwolnieniem substancji do otoczenia x 1 000 000 / ilość roboczogodzin.
TGE
Towarowa Giełda Energii S.A.
THE
Ang. Trading Hub Europe – hub / obszar cenowy w Niemczech.
TPA
Zasada TPA (z ang. Third Party Access), czyli zasada dostępu stron trzecich do sieci energii lub gazu. Oznacza ona możliwość wykorzystania sieci lokalnego dostawcy energii lub gazu w celu dostarczenia klientowi energii lub gazu zakupionych u innego sprzedawcy.
TRR
wskaźnik wypadkowości (ang. Total Recordable Rate) = międzynarodowy wskaźnik wypadkowości w przedsiębiorstwach: (ilość wypadków przy pracy pracowników i kontraktorów dla których odnotowano absencję chorobową w danym okresie / liczbę roboczogodzin przepracowanych przez pracowników i kontraktorów w tym okresie) x 1 000 000
TRR
Ang. Total Recordable Rate = międzynarodowy wskaźnik wypadkowości w przedsiębiorstwach wyznaczany w następujący sposób: (ilość wypadków przy pracy w danym okresie/liczbę roboczogodzin przepracowanych w tym okresie) x 1 000 000.
TSO
transmission system operator
TSR
całkowita stopa zwrotu (total shareholder return)
TTF
Ang. Title Transfer Facility – hub / obszar cenowy w Holandii
U
UE
Unia Europejska
UPSTREAM
Działalność poszukiwawczo-wydobywcza węglowodorów.
URAL RDAM (URAL CIF ROTTERDAM)
Notowanie ropy Ural w Rotterdamie.
URE
Urząd Regulacji Energetyki
URE
Urząd Regulacji Energetyki.
V
VISBREAKING
Proces termicznego rozkładu gudronu, czyli oleju ciężkiego będącego pozostałością procesu destylacji próżniowej ropy naftowej. W wyniku procesu destylacji mieszaniny poreakcyjnej uzyskuje się frakcje benzynowe i oleju napędowego. Powstały w trakcie procesu gaz jest oddzielany i po oczyszczeniu z zawartości związków siarki wykorzystany jako paliwo technologiczne do podgrzewania surowca (ropy) w procesach rafinacji.
W
WCD
wskaźnik ciągłości dostaw energii elektrycznej
WĘGLOWODORY
Związki organiczne zbudowane z węgla i wodoru. Ropa naftowa i gaz ziemny są mieszaninami węglowodorów.
WIBOR
ang. Warsaw Inter Bank Offered Rate – stopa procentowa przyjęta na polskim rynku międzybankowym dla kredytów międzybankowych.
WKB
Wskaźnik Kultury Bezpieczeństwa jest liczony jako suma: iloczynu wartości procentowej realizacji celu dla całkowitego wskaźnika wypadkowości TRR (wskaźnika wypadkowości TRR spółki z kontraktorami) osiągniętej przez daną spółkę oraz wartości 0,7 (wagi poziomu wypadkowości w WKB); iloczynu wartości procentowej realizacji celu dla wskaźnika zgłaszania i realizacji zagrożeń WZZ osiągniętej przez daną spółkę oraz wartości 0,3 (wagi poziomu zgłaszania zagrożeń w WKB).
WN
wysokie napięcia
WTI
Notowanie ropy West Texas Intermediate.
Wycena zapasów tzw. efekt LIFO
Grupa ORLEN wycenia zapasy w sprawozdaniach finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) według metody średnio ważonego kosztu wytworzenia lub ceny nabycia. Zgodnie z zapisami MSSF wycena zapasów wg LIFO nie jest dopuszczana do stosowania i w efekcie nie jest stosowana w obowiązującej polityce rachunkowości i tym samym w sprawozdaniach finansowych Grupy ORLEN. W związku z tym tendencja wzrostowa cen ropy wpływa pozytywnie, a spadkowa negatywnie, na raportowane wyniki. Z tego względu w niniejszym sprawozdaniu zaprezentowano dodatkowo wyniki operacyjne wg wyceny zapasów metodą LIFO, co pozwala wyeliminować powyżej opisany wpływ zmian cen ropy naftowej na wyniki Grupy ORLEN. Wyniki operacyjne wg wyceny zapasów metodą LIFO są kalkulowane głównie w spółkach produkcyjnych, w tym: w ORLEN, Grupie ORLEN Unipetrol, Grupie ORLEN Lietuva, Grupie ORLEN Południe i w Grupie ORLEN Oil.
WYSOKOSPRAWNA KOGENERACJA
Wytwarzanie energii elektrycznej lub mechanicznej i ciepła użytkowego w kogeneracji, które zapewnia oszczędność energii pierwotnej zużywanej w jednostce kogeneracji w wysokości nie mniejszej niż 10% w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych lub w jednostce kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej poniżej 1 MW w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych.
WZ
Walne Zgromadzenie
X
XBR
dwustronny redispatching
Z
Zmiana kapitału pracującego (ujęcie cash flow)
Zmiana stanu należności + zmiana stanu zapasów + zmiana stanu zobowiązań.
