Ochrona bioróżnorodności

Zarządzanie tematem istotnym: bioróżnorodność

Zarówno ORLEN, jak i pozostałe spółki z Grupy ORLEN dokładają wszelkiej staranności, by prowadzona przez nie działalność nie wpływała bezpośrednio i pośrednio na lokalną różnorodność biologiczną, bądź w przypadku zidentyfikowania takiego wpływu – był on jak najmniejszy, lokalny i podjęte zostały każdorazowo działania minimalizujące i renaturyzujące.

Temat ochrony bioróżnorodności został zdefiniowany w Grupie ORLEN jako istotny, w związku z tym w 2022 roku rozpoczęto projekt mający na celu opracowanie Polityki bioróżnorodności dla całej Grupy.

Główne obiekty produkcyjne i administracyjne Grupy ORLEN znajdują się poza obszarami chronionymi, także nie spełniają wymagań kwalifikujących ich jako istotne dla ichtiofauny (obszar morski), przez co nie wpływają na spójność i integralność tych obszarów, tym samym na zmianę warunków siedliskowych i gatunki chronione.

Zakłady będące własnością, wynajmowane, zarządzane na obszarach lub sąsiadujące z obszarami chronionymi bądź obszarami o dużej wartości pod względem bioróżnorodności znajdującymi się poza obszarami chronionymi.

ORLEN S.A. – Płock

Zakład Produkcyjny ORLEN S.A. jest zlokalizowany w Płocku, w województwie mazowieckim i obejmuje ok. 12,3 km² powierzchni. Głównymi strumieniami jego działalności jest produkcja rafineryjna i petrochemiczna.  W promieniu do 10 km od granic terenu zakładu zlokalizowane są następujące formy ochrony przyrody: 4 rezerwaty przyrody, 2 parki krajobrazowe, 2 obszary chronionego krajobrazu, 5 zespołów przyrodniczo krajobrazowych, 5 obszarów Sieci Natury 2000. Na uwagę zasługuje obszar o nazwie „Dolina Środkowej Wisły” (kod PLB140004) mającego status obszaru specjalnej ochrony ptaków. Zgodnie z obowiązującym dla tego obszaru Planem Zadań Ochronnych, wprowadzonym przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Warszawie jako akt prawa miejscowego, ochronie podlegają gatunki 26 ptaków, wpisanych częściowo na Czerwoną Listę IUCN. Są to np. orzeł bielik, nurogęś, derkacz.

ANWIL S.A. – Włocławek

Zakład produkcyjny ANWIL S.A. jest zlokalizowany we Włocławku, w województwie kujawsko-pomorskim i obejmuje ok. 5,5 km² powierzchni. Głównymi strumieniami jego działalności jest produkcja chemiczna, m.in. dla branży rolniczej i petrochemicznej. W promieniu do 10 km od granic terenu zakładu zlokalizowane są następujące formy ochrony przyrody: 1 rezerwat przyrody, 1 obszar chronionego krajobrazu, 3 obszary Sieci Natury 2000. Na uwagę zasługuje obszar o nazwie „Włocławska Dolina Wisły” (kod PLH040039) mającego status specjalnego obszaru ochrony siedlisk. Zgodnie z obowiązującym dla tego obszaru Planem Zadań Ochronnych, wprowadzonym przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Bydgoszczy jako akt prawa miejscowego, ochronie podlegają siedliska o wysokiej wartości przyrodniczej takie jak łęgi, świeże łąki, grądy oraz 7 gatunków zwierząt np. wydra, łosoś atlantycki, minóg, boleń. 

ENERGA Wytwarzanie S.A.

Obiekty energetyki wodnej spółki lokalizowane są na obszarach ptasich i siedliskowych sieci Natura 2000, znajdują się także w obrębie Obszarów Chronionego Krajobrazu oraz w Parkach Krajobrazowych. Spółka minimalizuje wpływ obiektów wodnych na bioróżnorodność rzek i jezior, m.in. poprzez budowę przepławek, partycypację w zarybianiu rzek i jezior, współpracę z podmiotami zewnętrznymi w zakresie prowadzenia badań naukowych nad wybranymi gatunkami ryb, a także poprzez prowadzenie monitoringu poinwestycyjnego w przypadku farm wiatrowych polegającego na szczegółowych obserwacjach ornitologicznych i chiropterologicznych. Spółka poprzez swoją działalność oddziałuje na 35 obszarów podlegających ochronie: obszary siedliskowe Natura 2000, obszary ptasie Natura 2000, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody, Park Krajobrazowy „Dolina Słupi” wraz z otuliną oraz Słowiński Park Narodowy (otulina). Na wymienionych obszarach chronionych występują gatunki obecne w Czerwonej Księdze Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody, a ich ilość szacuje się na ok 200-500 gatunków. 

Rafineria Gdańska S.A.

Spółka prowadzi swoją działalność na obszarze Żuław Gdańskich na południowym brzegu Martwej Wisły. Najbliżej położone obszary objęte ochroną to oddalony o ok. 800 m obszar Natura 2000 – Ostoja w Ujściu Wisły oraz w odległości ok. 2 km znajduje się obszar specjalny ochrony ptaków Ujście Wisły oraz Rezerwat Przyrody Ptasi Raj. W wyniku inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w 2014 r. na terenie Rafinerii Grupy Lotos S.A.  i w jej otoczeniu zidentyfikowano 15 stanowisk pięciu siedlisk przyrodniczych objętych przepisami europejskimi oraz polskimi. W wyniku przeprowadzonych badań zinwentaryzowano w sąsiedztwie 14 gatunków roślin chronionych (m.in. stoplamek szerokolistny, mlecznik nadmorski). Odnotowano także obecność dwóch gatunków zamieszczonych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, tj. bóbr europejski oraz wydra europejska. Stwierdzono również występowanie 123 gatunków ptaków, m.in.: bocian biały, błotniak stawowy, sokół wędrowny, żuraw. W trakcie inwentaryzacji stwierdzono także występowanie 3 zagrożonych i chronionych gatunków ryb słonowodnych (iglicznia, wężynka, babka mała).

Spółki Grupy ORLEN prowadzą działalność w oparciu wydane pozwolenia, które ściśle określają ramy korzystania ze środowiska, w tym oddziaływanie na bioróżnorodność. Warunki tych pozwoleń są dotrzymywane poprzez ścisły monitoring wpływu działalności zakładów na poszczególne komponenty środowiska. Ponadto, spółki Grupy ORLEN inicjują wszelkiego rodzaju działania mające na celu ochronę bioróżnorodności.

Na uwagę zasługują m.in.:

• prowadzenie monitoringu awifauny zgodnie z wytycznymi uzyskanych decyzji środowiskowych (Energa Elektrownie Ostrołęka S.A.),
• wyposażanie kolejnych obiektów w przepławki umożliwiające rybom i innym organizmom wodnym pokonanie stopnia wodnego, jak również partycypacja w zarybianiu rzek i jezior, czy prowadzenie edukacji proekologicznej wśród kontrahentów (Energa Wytwarzanie S.A.),
• organizowanie zajęć edukacyjnych w ramach Błękitnej Szkoły (Rafineria Gdańska Sp. z o.o.),
• czy wprowadzane modernizacje procesów, np. zrzutu pochodni, redukujące tym samym poziom emisji zanieczyszczeń (Rafineria Gdańska Sp. z o.o.). 

Miejsca głównej działalności Grupy ORLEN - Zakład Produkcyjny ORLEN w Płocku, ANWIL we Włocławku, obiekty Grupy Energa, ORLEN Unipetrol i Spolana - są bogate pod względem przyrodniczym, również w gatunki rzadkie, a nawet chronione prawem polskim i międzynarodowym. Wiele z nich występuje w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Potwierdzili to specjaliści przeprowadzając inwentaryzacje przyrodnicze – obserwacje terenowe flory i fauny, tych terenów. Na uwagę zasługuje fakt, że bardzo często na liście gatunków bytujących wokół zakładów występowały te wrażliwe na jakość środowiska.

Poniżej prezentujemy szczegółowy opis scharakteryzowanej bioróżnorodności przez poszczególne spółki Grupy ORLEN.

Spółka Rafineria Gdańska prowadzi swoją działalność na obszarze Żuław Gdańskich na południowym brzegu Martwej Wisły. Najbliżej położone obszary objęte ochroną to oddalony o ok. 800 m obszar Natura 2000 – Ostoja w Ujściu Wisły oraz w odległości ok. 2 km znajduje się obszar specjalny ochrony ptaków Ujście Wisły oraz Rezerwat Przyrody Ptasi Raj.