WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Rzeczowe aktywa trwałe
Wartość początkową rzeczowych aktywów trwałych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto. Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszony o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Wartość początkową rzeczowych aktywów trwałych zwiększają wartości zdyskontowanych rezerw na koszty rekultywacji, remediacji, działań naprawczych skażonego środowiska gruntowo-wodnego oraz likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, w tym na koszty likwidacji odwiertów kopalnianych i magazynowych, do których Grupa jest zobowiązana. Wartości zdyskontowanych rezerw ujętych jako rzeczowe aktywa trwałe są amortyzowane w okresie ich użytkowania.
Wartość początkowa wytworzonych gazociągów lub magazynów gazu (kategoria Budynki i budowle) obejmuje również wartość gazu, która służy do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory magazynowej odpowiada ilości niezbędnej do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego napełnienia lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione.
Koszty bieżącego utrzymania rzeczowych aktywów trwałych, remontów i konserwacji ujmowane są w wyniku finansowym w momencie poniesienia.
Koszty istotnych remontów, napraw i okresowych przeglądów są zaliczane do rzeczowych aktywów trwałych.
Do rzeczowych aktywów trwałych Grupa zalicza również istotne części zamienne oraz awaryjne wyposażenie, jeżeli Grupa oczekuje, że będą one wykorzystywane przez czas dłuższy niż jeden rok i możliwe jest ich przypisanie do poszczególnych pozycji rzeczowych aktywów trwałych.
W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych uwzględnia się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty finansowania zewnętrznego (tj. odsetki oraz inne koszty ponoszone w związku z pożyczeniem środków finansowych) ujmuje się jako koszty w okresie, w którym je poniesiono. Wyjątkiem od tej reguły jest ujmowanie kosztów finansowania, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów (w tym różnice kursowe w stopniu, w jakim uznawane są za korektę odsetek i różnice kursowe od prowizji), które aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika (dostosowywany składnik aktywów to taki, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży).
W zakresie, w jakim środki finansowe pożycza się specjalnie w celu pozyskania dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, którą można aktywować jako część tego składnika aktywów, ustala się jako różnicę między rzeczywistymi kosztami finansowania zewnętrznego poniesionymi z tytułu danej pożyczki lub kredytu w danym okresie, a przychodami z tytułu tymczasowego zainwestowania pożyczonych środków.
W stopniu, w jakim środki finansowe pożycza się bez ściśle określonego celu, a następnie przeznacza na pozyskanie dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być kapitalizowane, ustala się poprzez zastosowanie odpowiedniej stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na ten składnik majątku.
Rzeczowe aktywa trwałe amortyzuje się metodą liniową, a w uzasadnionych przypadkach metodą naturalną (katalizatory, aktywa z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych).
Poszczególne części składowe rzeczowych aktywów trwałych, których wartość jest istotna w stosunku do wartości całego składnika rzeczowych aktywów trwałych, amortyzowane są oddzielnie, zgodnie z okresem ich użytkowania.
Stosowane są następujące typowe okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych:
Budynki i budowle 10-40 lat
Urządzenia techniczne i maszyny 4-35 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe 2-20 lat
Metodę amortyzacji, wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku. W przypadku wystąpienia takiej konieczności, korekt odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w okresach następnych (prospektywnie).
Działalność poszukiwań i wydobycia zasobów mineralnych
W ramach działalności poszukiwań i wydobycia zasobów mineralnych przyjmuje się następującą klasyfikację etapów:
Fazy etapu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych:
- Wstępne analizy
- Nabycie praw do poszukiwania i rozpoznania złóż,
- Nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze,
Wstępne analizy
Podczas fazy wstępnych analiz dokonuje się analizy danych sejsmicznych, danych geologicznych oraz geofizycznych dla dużych obszarów, potencjalnie bogatych w złoża zasobów mineralnych. Faza ta realizowana jest z reguły przed zakupem praw do poszukiwań/wydobycia (koncesje lub licencje). Poniesione koszty są ujmowane w wyniku finansowym.
Nabycie praw do poszukiwania i rozpoznania złóż
Prace polegające na ocenie (rozpoznaniu) złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej (kopalin) mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Grupę:
- koncesji na rozpoznanie złóż kopalin,
- koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złóż kopalin,
- podpisaniu umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego.
Kosztem koncesji na rozpoznanie gazu ziemnego i/lub ropy naftowej oraz kosztem przedłużenia takiej koncesji jest opłata za działalność określoną w koncesji. Koszty koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej Grupa ujmuje w wartości aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
Nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze
Koszty związane z poszukiwaniem i oceną złóż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu odkrycia i udokumentowania złoża i rozliczane są przy zastosowaniu metody skutecznych wysiłków.
W fazie poszukiwania złóż wykonywane są prace geologiczne w celu odkrycia i wstępnego udokumentowania złóż zasobów mineralnych. Czynności wykonywane w fazie poszukiwania złóż są bardzo podobne do wstępnych analiz geologicznych i geofizycznych, przeprowadzane są jednak na mniejszych obszarach geograficznych i obejmują z reguły wykonywanie zdjęć sejsmicznych 2D i 3D, ich obróbkę i interpretację danych geologicznych oraz geofizycznych, a także wykonywanie odwiertów poszukiwawczych. Prace poszukiwawcze kończą się stwierdzeniem niepowodzenia (wynik negatywny oznaczający, że wydobycie nie jest technicznie wykonalne i ekonomicznie zasadne) albo odkryciem złoża.
W fazie rozpoznania złóż wykonuje się geologiczne prace rozpoznawcze na obszarze wstępnie udokumentowanego złoża zasobów mineralnych. Celem prac rozpoznawczych jest określenie wielkości i zakresu złóż zasobów mineralnych oraz ocena technicznej możliwości i ekonomicznej zasadności ich wydobycia. W niektórych przypadkach może wystąpić czasowo sytuacja, w której faza poszukiwań i rozpoznania realizowana jest równolegle.
Nakłady poniesione w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż obejmują:
- nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze oraz pozostałe nakłady (w tym akwizycja danych sejsmicznych, ich obróbka i interpretacja oraz analiza danych geologicznych i geofizycznych);
- pozostałe koszty, które można bezpośrednio przypisać do faz poszukiwań i rozpoznania złóż, które podlegają aktywowaniu. Jeżeli bezpośrednia alokacja do faz poszukiwań i rozpoznania złóż nie jest możliwa, pozostałe koszty ujmuje się w kosztach bieżącego okresu;
- koszty finansowania zewnętrznego dotyczące finansowania aktywowanych nakładów na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze.
Grupa dokonuje corocznego przeglądu nakładów poniesionych w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż w celu potwierdzenia dalszego zamiaru prowadzenia prac. Analizy są prowadzone na poziomie projektów, obejmujących prace ze zdefiniowanym celem poszukiwawczym i / lub rozpoznawczym, które są prowadzone na wyznaczonym obszarze. Jeżeli prace zakończą się niepowodzeniem skutkującym brakiem zamiaru kontynuowania prac, nakłady ujęte początkowo jako aktywa ujmuje się w kosztach bieżącego okresu.
W momencie stwierdzenia technicznej wykonalności i ekonomicznej opłacalności wydobycia nakłady poniesione w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż ujmuje się jako aktywa z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych w ramach rzeczowych aktywów trwałych, które poddawane są testowi na utratę wartości.
Etap zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych
Nakłady ponoszone w ramach etapu zagospodarowania i wydobycia złóż podlegają aktywowaniu i amortyzacji metodą liniową, bądź metodą naturalną kalkulowaną proporcjonalnie do wielkości wydobycia złóż węglowodorów na podstawie jednostki wydobycia (unit-of-production).
W przypadku gdy przeprowadzana jest próbna eksploatacja złoża, przychody ze sprzedaży wydobytych w trakcie próbnej eksploatacji kopalin ujmowane są bezpośrednio w rachunku zysków i strat, w części dotyczącej działalności podstawowej.
Metoda amortyzacji i stawki stosowane do konkretnych aktywów odzwierciedlają oczekiwany przez Grupę sposób, w jaki będzie ona konsumować korzyści ekonomiczne z tych aktywów. Grupa stosuje metodę liniową w odniesieniu do składników aktywów z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych używanych na polach lub kopalniach, dla których oczekuje, że roczna produkcja będzie stosunkowo stała. W przypadku zastosowania metody naturalnej Grupa kalkuluje amortyzację wszystkich składników aktywów z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych na podstawie wielkości udokumentowanych złóż (tzw. rezerwy 2P - proved plus probable reserves).
W przypadku istotnej zmiany wielkości szacowanych złóż, na dzień sprawozdawczy dokonuje się ujęcia lub odwrócenia wcześniej ujętych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. W przypadku wykonania odwiertów rozpoznawczych na już eksploatowanym złożu, Grupa dokonuje analizy, czy aktywowane nakłady dotyczące takich odwiertów umożliwią powstanie nowych otworów eksploatacyjnych. Jeśli tak nie jest nakłady te ujmuje się w kosztach bieżącego okresu.
