Wyniki finansowe i operacyjne

Rachunek zysków lub strat

Przychody ze sprzedaży Grupy ORLEN za 2022 rok wyniosły 277 564 mln PLN i były wyższe o 146 223 mln PLN (r/r). Wyższe przychody ze sprzedaży, odzwierciedlają wzrost o 18% (r/r) wolumenów sprzedaży w tonach we wszystkich segmentach operacyjnych oraz ujęcie w 2022 roku w ramach nowego segmentu gaz wolumenów sprzedaży gazu ziemnego w wysokości 109,6 TWh oraz gazu CNG w wysokości 4,7 mln m³. Wzrost wolumenów wynika głównie z ujęcia w konsolidacji spółek z dawnej Grupy LOTOS i Grupy PGNiG.

Dodatkowo wpływ na poziom przychodów miały wyższe o 43% (r/r) ceny ropy naftowej a w rezultacie także notowania głównych produktów. W 2022 roku w porównaniu do 2021 roku wzrosły ceny benzyny o 53%, oleju napędowego o 81%, lekkiego oleju opałowego o 76%, paliwa lotniczego o 80%, ciężkiego oleju opałowego o 25%, etylenu o 28% i propylenu o 28%.

Koszty działalności operacyjnej łącznie zwiększyły się o (117 928) mln PLN (r/r) do poziomu (239 839) mln PLN, głównie w wyniku uwzględnienia kosztów spółek dawnej Grupy LOTOS w kwocie (18 548) mln PLN i Grupy PGNiG w kwocie (32 297) mln PLN oraz wzrostu cen podstawowych surowców i energii eklektycznej między innymi na skutek trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej.

Wynik na pozostałej działalności operacyjnej wyniósł 3 393 mln PLN i był niższy o (520) mln PLN (r/r) głównie w wyniku rozpoznania tymczasowego zysku z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS i Grupy PGNiG w łącznej wysokości 14 166 mln PLN, których wartość może ulec zmianie w wyniku wyceny do wartości godziwej poszczególnych przejętych aktywów i zobowiązań Grupy LOTOS i Grupy PGNiG w ramach procesu rozliczenia połączeń metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 (dodatkowe informacje nota 7.3), zmiany wpływu netto rozliczenia i wyceny pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji operacyjnej (instrumenty niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń) w kwocie (5 870) mln PLN, utworzenia netto odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy i pozostałych składników majątku w wysokości  (6 330) mln PLN (dodatkowe informacje nota 14.4) oraz rozpoznania wyniku na zbyciu 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej w pozostałych kosztach operacyjnych w wysokości  (527) mln PLN (dodatkowe informacje nota 7.4). Ujemne wyniki operacyjne w segmencie Gaz wynikają głównie ze sprzedaży części wolumenów gazu po cenach stałych, niższych niż bieżące koszty pozyskania gazu po cenach rynkowych.

W efekcie zysk z działalności operacyjnej wyniósł 41 093 mln PLN i był wyższy o 27 223 mln PLN (r/r).

Koszty finansowe netto w omawianym okresie wyniosły (486) mln PLN i obejmowały głównie nadwyżkę ujemnych różnic kursowych w kwocie (643) mln PLN, koszty odsetkowe netto w kwocie (494) mln PLN oraz rozliczenie i wycenę pochodnych instrumentów finansowych netto w wysokości 513 mln PLN. 

Po uwzględnieniu podatku dochodowego w kwocie (6 963) mln PLN zysk netto Grupy ORLEN za 2022 rok osiągnął wartość 33 630 mln PLN i był wyższy o 22 442 mln PLN (r/r).

Sprawozdanie z sytuacji finansowej

Suma aktywów Grupy ORLEN na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 272 327 mln PLN i była wyższa o 165 573 mln PLN w porównaniu ze stanem z dnia 31 grudnia 2021 roku.

Wartość aktywów trwałych na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 153 117 mln PLN i była wyższa o 84 411 mln PLN w porównaniu z końcem poprzedniego roku, głównie z tytułu zwiększenia wartości rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania o 74 173 mln PLN, w związku z objęciem kontrolą aktywów trwałych byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG w wysokości  59 146 mln PLN (szczegółowe informacje w nocie 7.3) oraz pozostałych aktywów o 3 323 mln PLN, głównie z tytułu środków o ograniczonej możliwości dysponowania zgromadzonych na wydzielonych rachunkach w związku z zabezpieczeniem przyszłych kosztów likwidacji kopalń i złóż oraz z tytułu zaliczek na środki trwałe w budowie. 

Zmiana salda rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych o 69 497 mln PLN (r/r) obejmowała:

• nakłady inwestycyjne w wysokości 17 717 mln PLN, w tym poniesione na rozbudowę zdolności produkcyjnych nawozów w Anwil, budowę instalacji Visbreakingu i HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) w Płocku, budowę instalacji Bioetanolu 2 Gen w ORLEN Południe, budowę nowego Hydrokrakingu na Litwie, rozbudowę zdolności produkcyjnych instalacji Olefin w Płocku, projekty w segmencie Energetyka związane głównie z: modernizacją obecnych aktywów oraz przyłączeniem nowych odbiorców, budową CCGT Ostrołęka oraz projekty w segmencie Detal i Wydobycie,
• amortyzację w kwocie (6 099) mln PLN,
• zakup uprawnień CO₂ oraz certyfikatów energetycznych w wysokości 6 452 mln PLN,
• umorzenie uprawnień CO₂  oraz certyfikatów energetycznych w wysokości (6 127) mln PLN,
• otrzymane nieodpłatnie uprawnienia w wysokości 3 400 mln PLN,
• utworzenie netto odpisów aktualizujących wartość aktywów trwałych w wysokości (6 330) mln PLN głównie w segmencie Rafineria i Wydobycie,
• efekt rozpoznania nowych aktywów na moment nabycia byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG w wysokości odpowiednio 4 143 mln PLN i  51 246 mln PLN,
• efekt przeliczenia sald spółek zagranicznych w wysokości 276 mln PLN.

Wzrost salda aktywów z tytułu prawa do użytkowania o 4 676 mln PLN to głównie efekt objęcia kontrolą spółek z byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG w wysokości odpowiednio 839 mln PLN i  2 918 mln PLN.

Wartość aktywów obrotowych na dzień 31 grudnia 2022 zwiększyła się o 81 162 mln PLN w porównaniu z końcem poprzedniego roku, przede wszystkim w efekcie zwiększenia:

• salda zapasów o 26 717 mln PLN,
• salda należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności o 22 864 mln PLN,
• salda środków pieniężnych o 18 560  mln PLN,
• pozostałych aktywów o 9 887 mln PLN, które dotyczyły głównie wzrostu depozytów zabezpieczających o 8 509 mln PLN z tytułu zabezpieczenia zawartych transakcji na giełdach towarowych (szczegółowe informacje w nocie 14.10). Wzrost salda depozytów zabezpieczających wynika głównie z ujęcia w konsolidacji depozytów byłej Grupy PGNiG. 

Wzrost wartości zapasów to efekt wzrostu cen ropy naftowej i produktów ropopochodnych oraz ujęcia w konsolidacji zapasów byłej Grupy LOTOS i Grupy PGNiG. Zmiana salda należności wynikała głównie z wyższej sprzedaży w ujęciu wartościowym i ilościowym oraz ujęcia w konsolidacji należności byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG.

Kapitał własny na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniósł 136 959 mln PLN i był wyższy o 84 381 mln PLN w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku głównie z tytułu ujęcia zysku netto za 2022 rok w kwocie 33 630 mln PLN, rozpoznania emisji akcji połączeniowych powstałych na potrzeby połączenia z Grupą LOTOS i Grupą PGNiG w wysokości 46 146 mln PLN pomniejszone o koszty związane z emisją akcji w wysokości 52 mln PLN, wpływu zmiany salda kapitałów z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń w kwocie 5 435 mln PLN, wpływu różnic kursowych z tytułu przeliczenia kapitałów własnych jednostek działających za granicą w kwocie 573 mln PLN oraz wypłaty dywidendy dla akcjonariuszy ORLEN z zysków lat ubiegłych w łącznej wysokości (1 497) mln PLN.

Wartość zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych zobowiązań zwiększyła się o 20 446 mln PLN w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku głównie w wyniku zwiększenia zobowiązań handlowych o 9 393 mln PLN, zobowiązań podatkowych o 2 058 mln PLN, oraz zobowiązań inwestycyjnych o 3 275 mln PLN oraz pozostałych zobowiązań w wysokości 1 696 mln PLN oraz niezrealizowanego zobowiązania wobec GAZPROM w wysokości  2 249  mln PLN w związku z wydaniem Dekretu o specjalnej procedurze wykonania zobowiązań zagranicznych nabywców wobec rosyjskich dostawców gazu ziemnego w Rosji w dniu 31 marca 2022 roku oraz wydaniem decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w Polsce w dniu 28 września 2022 roku i w konsekwencji zablokowaniem przez GAZPROM możliwości regulowania przez Spółkę płatności według dotychczasowych zasad określonych w kontrakcie. Wzrost zobowiązań handlowych wynikał głównie z wyższych cen na rynkach oraz ujęcia w konsolidacji zobowiązań byłej Grupy LOTOS i Grupy PGNiG.

Wartość rezerw na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 20 896 mln PLN i była wyższa o 12 790  mln PLN w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku. Zwiększenie rezerw  wynikało głównie z:

• ujęcia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Grupy ORLEN rezerw w związku z połączeniem z Grupą LOTOS i Grupą PGNiG w łącznej wysokości 8 116 mln PLN (głównie w zakresie rezerwy środowiskowej, rezerwy na prawa majątkowe, rezerwy na nagrody jubileuszowe i świadczenia po okresie zatrudnienia oraz pozostałych rezerw dotyczących spraw spornych);
• utworzenia rezerwy na kontrakty rodzące obciążenia w Grupie ENERGA w wysokości 1 068 mln PLN w związku z wprowadzeniem ustawy o zamrożeniu cen energii od 2023 roku;
• rozliczenia salda rezerwy netto na szacowane emisje CO₂ oraz certyfikaty energetyczne w łącznej kwocie 2 159 mln PLN głównie w efekcie utworzenia rezerw w kwocie 8 286 mln PLN w oparciu o metodę średnioważonej ceny posiadanych uprawnień i certyfikatów oraz ich wykorzystania z tytułu umorzenia praw majątkowych za 2021 rok w kwocie (6 127) mln PLN.

Wartość zobowiązań z tytułu podatku odroczonego netto zwiększyła się o 1 783  mln PLN w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku i dotyczyła głównie przejęcia zobowiązań z tytułu podatku odroczonego netto byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG w łącznej wysokości 1 659  mln PLN oraz rozpoznania w 2022 roku aktywa z tytułu podatku odroczonego od odpisów aktualizujących wartość  aktywów rafineryjnych i wydobywczych w wysokości 281 mln PLN.

Instrumenty pochodne długoterminowe i krótkoterminowe na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosły 17 452  mln PLN i były wyższe o 16 286 mln PLN głównie z tytułu rozpoznania instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne oraz instrumentów niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń w kwotach odpowiednio  12 141  mln PN oraz 4 137 mln PLN. Wzrost wynika głównie z rozpoznania swapów towarowych zabezpieczających gaz ziemny: niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń w kwocie 3 003 mln PLN oraz zabezpieczających przepływy pieniężne w kwocie 12 325 mln PLN. Występowanie instrumentów pochodnych zabezpieczających gaz ziemny na koniec 2022 roku jest następstwem połączenia z Grupą PGNiG.

Pozostałe zobowiązania krótkoterminowe były wyższe o 1 864 mln PLN w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku i wyniosły 2 002 mln PLN i dotyczyły głównie zobowiązań z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych (rozliczenie swapów towarowych)  w wysokości 1 394 mln PLN oraz przychodów przyszłych okresów w wysokości 423 mln PLN.

Zadłużenie finansowe netto Grupy ORLEN na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosło (2 258) mln PLN i było niższe o (14 533) mln PLN w porównaniu z końcem 2021 roku głównie z tytułu wypływów netto obejmujących wpływy i spłaty kredytów, pożyczek i wykup obligacji w kwocie (11 424) mln PLN, zwiększenia salda środków pieniężnych o (18 560) mln PLN, lokat krótkoterminowych o (27) mln PLN oraz efektu netto wyceny i przeszacowania zadłużenia z tytułu różnic kursowych oraz odsetek w łącznej kwocie 807 mln PLN jak również z tytułu rozpoznania zadłużenia wynikającego z połączenia z Grupą LOTOS i Grupą PGNiG w wysokości 14 671 mln PLN.

Sprawozdanie z przepływów pieniężnych

Wpływy środków pieniężnych netto z działalności operacyjnej za 2022 rok wyniosły 30 951 mln PLN i obejmowały głównie wynik z działalności operacyjnej powiększony o amortyzację (EBITDA) w wysokości 48 009 mln PLN skorygowany o:

• ujemny efekt zwiększenia kapitału pracującego netto o (11 302) mln PLN głównie w wyniku wzrostu notowań cen ropy i produktów, które przełożyły się na wzrost wartości zapasów, zobowiązań i należności, pomniejszony o zapłacony podatek dochodowy w wysokości (5 077) mln PLN,
• zysk z działalności inwestycyjnej w wysokości (7 379) mln PLN dotyczącą głównie rozpoznania zysku z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS i Grupy PGNiG w łącznej wysokości (14 166) mln PLN oraz utworzenia netto odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy i pozostałych składników majątku w wysokości  6 330 mln PLN,
• zmianę stanu rezerw w wysokości 9 451 mln PLN głównie w wyniku utworzenia rezerwy na emisję CO₂  
• pozostałe korekty w wysokości (2 428) mln PLN dotyczące głównie depozytów zabezpieczających do rozliczeń transakcji zabezpieczających ryzyko towarowe zawartych z instytucjami finansowymi oraz na giełdach towarowych w kwocie 3 468 mln PLN, rozliczenia dotacji na prawa majątkowe w wysokości (2 931) mln PLN.
• udział w wyniku finansowym jednostek wycenianych metodą praw własności w wysokości (284) mln PLN

Środki pieniężne netto wykorzystane z działalności inwestycyjnej za 2022 rok wyniosły 1 517 mln PLN i obejmowały głównie przepływy netto na nabycie i sprzedaż składników rzeczowego majątku trwałego, wartości niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania w kwocie (20 113) mln PLN, środki pieniężne w nabytych spółkach byłej Grupy LOTOS i byłej Grupy PGNiG na moment połączenia w łącznej wysokości 17 128 mln PLN,  wpływy ze sprzedaży akcji/udziałów w związku z realizacją Środków Zaradczych oraz zbycia 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej w wysokości 4 654 mln PLN.

Przepływy netto środków pieniężnych wykorzystane w działalności finansowej za 2022 rok wyniosły (14 569) mln PLN i obejmowały głównie spłatę netto kredytów i pożyczek w wysokości (10 598) mln PLN, wykup obligacji serii C i D w wysokości (826) mln PLN w ramach drugiego publicznego programu emisji obligacji detalicznych, wypłaconą dywidendę dla akcjonariuszy ORLEN w kwocie (1 497) mln PLN płatności odsetek w wysokości (864) mln PLN i płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu w wysokości (892) mln PLN.

Po uwzględnieniu przeszacowania środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych saldo środków pieniężnych w 2022 roku zwiększyło się o 18 560 mln PLN i na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosło 21 456 mln PLN.