Spółka zarządza centralnie ryzykiem związanym z kosztem rozliczenia emisji CO₂ w Grupie zgodnie z założeniami przyjętej Polityki zabezpieczania ryzyka rynkowego zatwierdzonej przez Zarząd ORLEN. W ramach realizowanej strategii Spółka nabywa uprawnienia zarówno na potrzeby własne jak również w celu zabezpieczenia szacowanego wolumenu oraz kosztów nabycia uprawnień do emisji CO₂ spółek z Grupy. Bilans brakujących uprawnień do emisji CO₂ jest szacowany w oparciu o m.in. aktualne saldo posiadanych uprawnień, wykonane transakcje zakupu uprawnień z dostawą w przyszłości, zrealizowane oraz szacowane w przyszłych okresach emisje z poszczególnych instalacji w Grupie ORLEN oraz prognozy przydziału darmowych uprawnień.

W ramach realizowanej strategii zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO_2, jak również działań w zakresie zarządzania ryzykiem płynności skoncentrowanych na optymalizacji przepływów gotówkowych i poziomu długu, Grupa wydziela następujące portfele w ramach zawieranych kontraktów na zakup uprawnień CO₂:

• portfel „własny” CO₂ – w ramach którego kontrakty zostaną rozliczone w formie fizycznej dostawy i nie podlegają wycenie do wartości godziwej, zgodnie z wyłączeniem zawartym w MSSF 9;
• portfel „transakcyjny” CO₂ bez rachunkowości zabezpieczeń – dotyczący kontraktów, które zgodnie z realizowaną strategią zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO₂, mogą podlegać rozliczeniu w środkach pieniężnych lub w formie wymiany na inny instrument finansowy w późniejszych terminach i są ujmowane jako Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń zaklasyfikowane do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy zgodnie z MSSF 9
• portfel „transakcyjny” CO₂  objęty rachunkowością zabezpieczeń – dotyczący kontraktów, które są wyznaczane jako instrument zabezpieczający w ramach zabezpieczenia przepływów pieniężnych wynikających z wysoce prawdopodobnych prognozowanych przyszłych transakcji zakupu uprawnień CO₂ przez Grupę. Efektywna część zmiany wartości godziwej tych instrumentów odnoszona jest na kapitał z aktualizacji wyceny z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, a następnie podlega reklasyfikacji w okresie rozpoznania pozycji zabezpieczanej (zakupu uprawnień CO₂) odpowiednio do wartości niematerialnych.

Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do emisji CO₂

Efekt wyceny kontraktów transakcyjnych CO₂ bez rachunkowości zabezpieczeń został rozpoznany w pozostałych przychodach operacyjnych i pozostałych kosztach operacyjnych w pozycji Rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji operacyjnej. Dodatkowe informacje przedstawiono w nocie 13.10 i 13.11.

Analiza wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO₂
Analiza wpływu zmiany wartości księgowej instrumentów finansowych na wynik przed opodatkowaniem w związku z hipotetyczną zmianą cen uprawnień do emisji CO₂

Przy analogicznym procentowym spadku cen analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli ale ze znakiem przeciwnym.

Przyjęte w analizach wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO₂ odchylenia cen skalkulowano na podstawie ich obserwowanej zmienności historycznej w 2022 roku.

Wartość księgowa netto instrumentów pochodnych zabezpieczających ryzyka towarowe opisane w punktach 16.5.1.1 i 16.5.1.2 na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła odpowiednio (13 856) mln PLN oraz 629 mln PLN.